زمینه و هدف: سیگار از معضلات اساسی سلامتی است که سبب گرفتارشدن بخش زیادی از نوجوانان جامعه شده است. هدف مطالعه حاضر تعیین تأثیر برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر بهبود رفتارهای پیشگیرانه از مصرف سیگار در دانش‌آموزان پسر سال سوم دبیرستان در شهرستان نوشهر بود.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش مداخله‌ای (نیمه­تجربی) بر روی 280 نفر از دانش‌آموزان پایه سوم دبیرستان‌های شهرستان نوشهر انجام‌گرفته است؛ که به‌صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. ابزار جمع‌آوری داده­ها پرسشنامه محقق­ساخته مشتمل بر 40 سؤال بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع، موانع درک‌شده و راهنما برای عمل) به همراه سؤالات در خصوص رفتارهای پیشگیرانه از مصرف سیگار بود. داده­ها طی دو مرحله از طریق آزمون اولیه و 4 ماه بعد از مداخله برنامه آموزشی توسط آزمون ثانویه توسط آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی (آزمون کای­اسکوئر، آزمون تی مستقل و زوجی) از طریقSPSS 18  تجزیه‌وتحلیل شدند.

یافته­ ها: میانگین نمرات در تمام سازه‌های الگوی اعتقاد بهداشتی در گروه مداخله بعد از مداخله آموزشی نسبت به قبل از اجرای برنامه آموزشی تفاوت معناداری داشت (05/0p<). همچنین بین میانگین نمرات به‌دست‌آمده از تمامی اجزای الگوی اعتقاد بهداشتی بعد از اجرای برنامه آموزشی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده شد (05/0>p).

نتیجه‌گیری: اجرای برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر بهبود رفتارهای پیشگیرانه از مصرف سیگار در دانش‌آموزان مؤثر است. بنابراین، برنامه‌های پیشگیرانه از مصرف سیگار باید از دوره دبیرستان و قبل از آن شروع شود.

نوع مقاله: مطالعه پژوهشی.