زمینه و هدف: مطالعۀ حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامۀ آموزش شهروندی مبتنی بر تئوری رفتار برنامهریزیشده در دبیرستانهای دخترانۀ شهر اسدآباد انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعۀ نیمهتجربی، سه مدرسه بهصورت تصادفی از بین دبیرستانهای دخترانۀ شهر اسدآباد انتخاب شدند. بهطور تصادفی یکی از آنها بهعنوان گروه مداخله (۸۰ دانشآموز) و دو مدرسۀ دیگر بهعنوان گروه کنترل (۱۲۰ دانشآموز) در نظر گرفته شدند. ابزار پژوهش پرسشنامۀ پژوهشگرساخته مشتمل بر ۶۷ سؤال است. برنامۀ آموزشی به شیوۀ سخنرانی، بحث گروهی، پرسشوپاسخ و بارش افکار بهصورت مستقیم و حضوری و فعالیتهای یادگیری هدایتشده با استفاده از منابع آموزشی اجرا شد، سپس پسآزمون در فاصلۀ زمانی یک ماه و شش ماه بعد از اجرای مداخلۀ آموزشی برگزار شد. یافتهها: نتایج مطالعه نشان داد که در گروه مداخله در مرحلۀ پیشآزمون، سطح آگاهی (۲/۰۰±۷/۴۴)، نگرش (۷/۱۴±۷۴/۱۹)، هنجارهای انتزاعی (۴/۴۱±۲۲/۳۳)، قصد رفتاری (۲/۶۹±۱۸/۴۴) و کنترل رفتاری درکشده (۲/۷۱±۱۷/۹۸) نسبتا پایین بودند. در پسآزمون اول، افزایش سطح آگاهی (۱/۷۲±۱۱/۱۷) و نگرش (۵/۴۲±۸۰/۲۱) مشاهده شد. هنجارهای انتزاعی (۳/۶۴±۲۵/۴۸)، قصد رفتاری (۳/۰۴±۲۱/۰۸) و کنترل رفتاری درکشده (۳/۰۴±۲۰/۷۷) نیز در مقایسه با پیشآزمون بهطور بارزی بالاتر بودند.
نتیجهگیری: مداخلۀ آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامهریزیشده در ارتقای رفتار شهروندی نوجوانان مؤثر بوده است. یافتههای مطالعه بر لزوم لحاظ کردن آموزش شهروندی در برنامههای درسی مدارس تأکید میکند.