SPIRITUAL HEALTH EDUCATION

Evaluating Effectiveness of Spiritual Health Education on Increasing Hope among Breast Cancer Patients

Shaghayegh Kamian¹, Mohammad Hossein Taghdisi,² Kamal Azam,³Fatemeh Estebsari,⁴ Soheila Ranjbaran⁵&Afsaneh Geravand^6*

1.Assistant professor of Radiation Oncology, Cancer Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

2. Mohammad.Hossein TAGHDISI, Professor, Health Promotion, Research Council Member of Center for Community Based Participatory Research, Health Education and Promotion Department Iran University of Medical Sciences,School of Public Health, Tehran- IRAN.

3. Assistant Professor, Epidemiology and Biostatistics Department, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

4. Assistance Professor, Ph.D. Health Education & Promotion, Department of Health, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, IR Iran.

5.MSc in Health Education, School of Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

*6.MSc in Health Education, School of Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. (Corresponding Author)

ABSTRACT

Background and objective: The cancer diagnosis endangers spiritual health, and ultimately results in losing hope in the person. This study aimed to evaluate effectiveness of training based on promoting spiritual health on the level of hope in patients with breast cancer referred to Imam Hossein Hospital in Tehran.

Method: This was a quasi-experimental study which performed as a controlled intervention. In this study, 100 women suffered from breast cancer who were referred to Imam Hossein in Tehran were selected in 2013, then randomly allocated to two intervention and control groups (each group=50 people). The standardized questionnaire of spiritual health by Palotzian and Elison, and the hope questionnaire by Herth were completed before and one month after the intervention in both intervention and control groups. Data was analyzed statistical tests such as chi-square, independent and paired T test, Pearson correlation coefficient.

Results: The mean score of spiritual health and The mean score of hope were significantly higher in the intervention group than the control group (p<0.001). Significant correlation between the mean scores for the spiritual health and hope was found (p<0.001).

Conclusion: The training intervention based on promoting spiritual health is effective in increasing the level of hope in patients. Considering the key role of spirituality and revival of spiritual health
in return of these patients to normal life, it is necessary to adopt special attention by health officials to this issue.

Paper Type: Research Article

Keywords: Education, Spiritual health, hope, breast cancer,

Citation: Kamian SH, Taghdisi MH, Azam K, Estebsari F, Ranjbaran S & Geravand A. Evaluating Effectiveness of Spiritual Health Education on Increasing Hope among Breast Cancer Patients. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion 2014; 2(3): 208-214

آموزش سلامت معنوی

اثربخشی آموزش سلامت معنوی بر افزایش امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان

شقایق کامیان،¹محمدحسین تقدیسی،²کمال اعظم،³فاطمه استبصاری،⁴سهیلا رنجبران⁵و افسانه گراوند⁶

1. متخصص رادیولوژی انکولوژی، مرکز تحقیقات سرطان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.

2. دانشيارآموزش بهداشت و ارتقا سلامت، عضو شورای پژوهشی مرکز پژوهش های سلامت مبتنی بر مشارکت،دانشکده بهداشت،دانشگاه علوم پزشکي ایران، تهران،ایران.

3. استاديار آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

4. استاد یار. دکترای تخصصی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. گروه بهداشت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

5. کارشناس ارشد آموزش بهداشت،دانشكده بهداشت،دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران،ایران.

*6. کارشناس ارشد آموزش بهداشت،دانشكده بهداشت،دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران،ایران. (نویسنده مسئول)afsanehgeravand@yahoo.com

چکیده

زمینه و هدف: تشخیص سرطان پستان سلامت معنوی را به خطر می‌اندازد و درنهایت سبب از بین رفتن امید در فرد می‌شود. هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش سلامت معنوی بر میزان امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان مراجعه‌کننده به بیمارستان امام حسین (ع) تهران بود.

مواد و روش‌ها:این پژوهش یک مطالعه مداخله‌ای نیمه‌تجربی از نوع شاهدداراست. از بین مراجعه‌کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) تهران در سال 1392 صد نفراز زنان مبتلا به سرطان پستان انتخاب و به صورت تخصيص تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل (هر گروه 50 نفر) قرارداده شدند. سپس پرسشنامه استاندارد سلامت معنوی پالوتزین و الیسون و پرسشنامه امید هرث قبل و یک ماه بعد از مداخله در بیماران دو گروه آزمایش وشاهدتکمیل شد.پس از انجام مداخله آموزشی برای بیماران گروه مورد داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر، تی تست مستقل و تی زوجی و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین نمرات سلامت معنوی و امید در بیماران گروه آزمایش به ‌طور معناداری بیشتر از گروه شاهد بود (001/0p<). همچنین ميانگين نمره سلامت معنوی و نمره امید (001/0p<)رابطه معناداری دیده شد.

نتیجه‌گیری: آموزش سلامت معنوی در افزایش میزان امیدواری بیماران مؤثر است. با توجه به نقش کلیدیاحیاء سلامت معنوی در بازگشت دوباره این بیماران به زندگی عادی،لازم است دستاندرکاران تیم سلامت توجه ویژه‌ای به این مسئله بنمایند.

نوع مقاله: مطالعه پژوهشی.

کلیدواژه‌ها: آموزش، سلامت معنوی، امید به زندگی، سرطان پستان.

استناد: کامیان ش، تقدیسی م، اعظم ک، استبصاری ف، رنجبران س، گراوند الف. اثربخشی آموزش سلامت معنوی بر افزایش امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان . فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت پاییز 1393؛2(3):208-214

مقدمه

سرطان پستان شایع‌ترین بيماري بدخيم زنان و همچنین عمده‌ترین علت مرگ ناشي ازسرطان براي زنان درسراسردنيا به شمار می‌رود (1).سالانه 7هزار زن در ایران به این بیماری مبتلا می‌شوند (2). در حال حاضر نیز این نوع سرطان شایع‌ترین سرطان در کشورهای توسعه‌یافته ودر کشورهای درحال‌توسعه است. براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت در سال 2008، 38/1 میلیون موارد جدید (23% تمامی سرطان‌ها) ابتلا تخمین زده‌شده است (3).این بیماری مسیر زندگی فرد را تغیر می‌دهد و مشکلات فراوانی در تمام ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی،اقتصادی وخانوادگی برای او ایجاد می‌کند. افسردگی، ناامیدی، خشم وگاه گرایش به خودکشی دراین بیماران بسار زیاد مشاهده ‌شده است (4).تشخیص سرطان و درمانهای بعد از آن مثل شیمی‌درمانی و پرتو درمانی برای بسیاری از بیماران باعث ترس واضطراب می‌شود که مربوط به عدم کنترل درد و رنج، تردید و بلاتکلیفی است و این مسائل اغلب باعث کاهش و یا از بین رفتن امید در بیماران می‌شود (5). امید اثرات زیادی در سازگاری بیمار با شرایط به خصوص در طی دوران درد و محرومیت دارد (6). تحقیقات نشان می‌دهد مشکلات روانی در بین بیماران سرطانی یکی از معضلات پزشکی و پرستاری است و بیش از دوسوم بیماران سرطانی اختلالات عاطفی را تجربه می‌کنند (7).

تجربه زندگي با سرطان، با قرارگرفتن درمسیرجستجوي هدف و معنا براي زندگي و درلحظه‌ای كه اميد مورد تهديدواقع می‌شود نقش سلامت معنوي به عنوان یک بعد مهم و برجسته برای داشتن یک زندگي سالم آشکار میشود(8). به علاوه، به دلیل مرگ آور بودن سرطان، تشخیص این بیماری باعث می‌شود که نیازهای معنوی بیماران به ‌طور چشمگیری افزایش یابد.تشخیص بیماری سرطان بحران معنایی زیادی را درفرد ایجاد می‌کند، اعتمادبه‌نفس و ایمان مذهبی او را به خطر می‌اندازد و به دلیل عدم اطمینان به آینده ارتباطات فردی مختل می‌شود. مکانیسم‌های سازگاری قبلی ناکافی به نظر می‌رسد و بستریشدن در بیمارستان ممکن است احساس تنهایی رابه فرد القا کند ودر یک کلام می‌توان گفت که بحران معنوی در فرد پدیدار می‌شود(9). وقتی سلامت معنوی به‌طور جدی به خطر بیفتد،فرد ممکن است دچار اختلالات روانی مانند احساس تنهایی،افسردگی و از دست دادن معنا در زندگی شود(10). سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت در انسان است که در کنار ابعاد جسمی،روانی واجتماعی قرار میگیرد و باعث ارتقاء سلامت عمومی شده و سایر ابعاد سلامت را نیز هماهنگ می‌کند. این کار باعث افزایش توان سازگاری وکارکرد روانی می‌شود.

سلامت معنوی باویژگی‌هایی همچون ثبات در زندگی،صلح،احساس ارتباط نزدیک با خویشتن، خدا، جامعه و محیط، تناسب وهماهنگی، داشتن هدف و معنی در زندگی مشخص می‌شود(11). سلامت معنوی دو بعد دارد: سلامت مذهبی وسلامت وجودی (4). سلامت معنوی به عنوان فلسفه اصلی زندگی و حاصل برآورده‌شدن نیاز به هدف، معنا، عشق و بخشش در نظر گرفته می‌شود. سلامت وجودی به حس هدفمندی و رضایت از زندگی و سلامت مذهبی به رضایت حاصل از ارتباط با یک قدرت برتر یاخداوند اطلاق می‌شود(12).

در مطالعات زیادی پیرامون بیماران مشخص‌شده است که یکی از مهم‌ترین پاسخ‌های سازگاری در بیماران مبتلا به سرطان بازگشت آن‌ها به معنویت است واین بازگشت نقش بسیار مهمی در بهبود تطابق و زندگی آنان دارد(13). به اعتقاد مککلین و همکاران (14) سلامت معنوی اثر قوی بر ناامیدی پایان زندگی در مبتلایان به سرطان دارد. همچنین به عقیده کونیگ و همکاران نیزدر موقعیت‌های تنش‌زا به ویژه مسائل مرتبط با سلامتی، معنویت منبع مهم سازگاری به شمار می‌رود(15). بیمارانی که سلامت معنوی آن‌ها تقویت می‌شود، به‌طور مؤثری می‌توانند با بیماری خود سازگار شوند وحتی مراحل آخر بیماری خود را به خوبی بگذرانند(13). ماهیت مزمن و تهدیدکننده بیماری سرطان سبب ایجاد بحران معنوی و درنتیجه بروز ناامیدی و افسردگی در بیمار می‌شود. از طرفی دیگر، سلامت معنوی و ارتقاء آن یک عامل مهم در کاهش تنش‌های ناشی از ابتلا به بیماری‌های مزمن به خصوص سرطان برای گذراندن هرچه بهتر روزهای زندگی همراه با بیماری است . با توجه به این دلایل و نیز با توجه به پژوهش اندک درکشورمان دراین زمینه، این پژوهش با هدف «تعیین اثربخشی آموزش سلامت معنوی برمیزان امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان» انجام شد.

مواد و روشها

این پژوهش یک مطالعه مداخله‌اینیمه‌تجربی از نوع شاهددار[1] بود. روش کار بدین صورت بود که 100نفراز زنان مبتلا به سرطان سینه مراجعه‌کننده به بیمارستان امام حسین (ع) تهران انتخاب شدند و به صورت تخصيص تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل قرارداده شدند. شرط ورود آزمودنیها به مطالعه حاضرعبارت بودند از: داشتن اطلاع از تشخیص نهایی سرطان، واقع بودن در مرحله نانمتاستاتیک (غیردستاندازی) سرطان از زمان تشخیص تا دوسال بعد، داشتن حداقل 18سال سن وتوانایی برای شرکت در مطالعه. معیارهای خروج آنان نیز شامل شرکت درهرگونه کلاس‌های سلامت معنوی غیراز مطالعه حاضر وعدم ابتلا به بیماری‌های روانی شدید مانند سایکوز بود.پس از تعیین حجم نمونه و تعیین مشخصات نمونه‌ها برای ورود به مطالعه، موافقت افراد براي ورود به پژوهش اخذ شد. ابزار گردآوري دادهها اين مطالعه به صورت پرسشنامه و شامل سه بخش بود:

1. متغیرهای جمعیت‌شناختی شامل سن،شغل، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی؛

2. پرسشنامه سنجش میزان امیدواری بیماران براساس پرسشنامه شاخص امید هرث[2]بود.این ابزار از 12 بیانیه ساخته‌شده است که بر مبنای 4 درجه‌ای لیکرت نمره‌گذاری شده است.گزینه کاملاً مخالفم امتیاز1، مخالفم امتیاز2، موافقم امتیاز3 و کاملاً موافقم امتیاز 4 در نظر گرفته شد. اما دو سؤال به صورت معکوس نمره‌گذاری شد.پایایی پرسشنامه در مطالعات قبلی بنزئین و برج (16) وهرث (17) به تأیید رسیده است. برای سنجش روایی محتوایی پرسشنامه دراین مطالعه از پانل متخصصین استفاده شد و برای تعیین پایایی ابزار با استفاده از روش محاسبه آلفای کرونباخ برای پرسشنامه امید هرث استفاده شد (72/. =s). امتیازات کلی شاخص امید هرث بین 12 تا 48 متغیر است.

3. پرسشنامه سلامت معنوی پالوتزین و الیسون که در سال 1982 ارائه شده است. این پرسشنامه شامل 20 سؤال است: 10 سؤال سلامت مذهبی و10 سؤال سلامت وجودی.نمره سلامت معنوی جمع سوالات سلمت مذهبی و سلامت وجودی است که دامنه آن20-120 در نظر گرفته‌شده است.پاسخ به سؤالات به صورت لیکرت6گزینه‌ای (کاملاً مخالفم، مخالفم،نسبتاً مخالفم،نسبتاً موافقم،موافقم،کاملاً موافقم) دسته‌بندی می‌شود که گزینه کاملاً موافقم نمره 6 و به گزینه کاملاً مخالفم نمره1داده می‌شود ودر سؤالات منفی نمره‌گذاری به شکل معکوس انجام می‌شود.پرسشنامه سلامت معنوی پالوتزین و الیسون یک پرسش‌نامه استاندارد است که در پژوهش‌های مختلف مورد ارزیابی قرارگرفتهاست (18). در ایران در سال1385 سیدفاطمی و همکاران در پژوهش خود از آن استفاده نمودند که درآن پژوهش روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی تعیین شد و پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب پایایی آلفای کرونباختعیین گردید (82/. =s) (10).

در ادامه، دو گروه آزمون و كنترل پرسشنامه‌های مربوطه را در مرحله پيش از هرگونه مداخله آموزشی تكميل کردند. در مرحله بعد بر اساس نیازسنجی به‌عمل‌آمده از بیماران و اطلاعات به‌دست‌آمده در مرحله پیش‌آزمون و همینطور براساس نظر کارشناسان، برای گروه مداخله برنامه‌ریزی آموزشي انجام شد.این مداخله آموزشی بهصورت چهره به چهره، سخنرانی، پرسش وپاسخ و نمایش عملی براي گروه آزمون اجرا گردید. مداخله آموزشی ارتقاءدهنده سلامت معنوی در قالب 6 جلسه 45تا 60دقیقه‌ای شامل معنادرمانی با رویکرد مذهبی در زمینه هدف و مفهوم رنج و زندگی، مفهوم مرگ، دعا و نیایش و تأثیر آن بر سلامتی، ارتباط مستقیم با مبدأ هستی، تأثیر متقابل جسم و روان بر همدیگر به صورت آموزش چهره به چهره، بحث گروهی و پرسش و پاسخ اجرا گردید. همینطور 2جلسه آموزشی60 دقیقه‌ای شامل مداخلات آموزشی ارتقاء دهنده امید و راهکارهای شادی‌بخش و سازگاری با بیماری نیز بهصورت سخنرانی و نمایش عملی در نظر گرفته شد که در مجموع 8 جلسه آموزشی برای گروه مداخله برگزارشد.درنهایت، کتابچه و پمفلت آموزشی مناسب در اختیار آنانقرار گرفت. گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله آموزشی دریافت نکرد. یک ماه پس از مداخله آموزشی انجام‌شده،دوباره پرسشنامه‌ها در هردو گروه آزمون و كنترل توسط پژوهشگران تکمیل شد.

داده‌های دو گروه آزمون و كنترل توسط SPSS18وبا استفاده از آزمون‌های کای‌اسکوئر، تی مستقل و تی زوجی، ضریب همبستگی پیرسون ودر سطح معناداری95% مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. برای تعیین نرمال بودن توزیع داده‌ها نیز از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده گردید.

یافته‌ها

میانگین سنی گروه مورد 92/47 سال بود؛ 46% تحصیلات زیر دیپلم داشتند و همچنین 70%آنان متأهل بودند. بیشترشان خانه‌دار بودند (84%). بر اساس درآمد خانوار، 56% در سطح اقتصادی متوسطقرار داشتند.در گروه شاهد میانگین سنی واحدهای موردپژوهش5/44 بود؛ 40% تحصیلات زیر دیپلم داشتند. همچنین 68% متأهل و 84%خانه‌دار بودند. از نظر اقتصادی 56% گروه شاهد نیز در سطح متوسط بودند. مداخلات آموزشی باعث ایجاد تفاوت معنادار آماری در نمرات سلامت معنوی و امید در گروه مورد شد (001/0p<)

جدول 1. مقایسه نمرات سلامت معنوی و امید قبل وبعد از مداخله آموزشی

متغیر	قبل از مداخله			بعد از مداخله
متغیر	آزمایش	شاهد	t	آزمایش	شاهد	t	p
سلامت معنوی	78/84	84	27/0	16/99	22/84	01/15-	001/0>p
امید	32/16	34/16	031/-	44/20	38/16	86/15-	001/0>p

آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین ميانگين نمره سلامت معنوی و امید (001/0p<) با ضریب همبستگی78/0رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

جدول 2. ماتریکس ضریب همبستگی بین امید با سلامت معنوی در گروه مداخله

سلامت معنوی و امید			سلامت معنوی	امید
گروه مداخله	سلامت معنوی	همبستگی پیرسون	-	776/0
		p-value		001/0>
	امید	همبستگی پیرسون	776/0	-
		p-value	001/0>

بحث

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه، مداخله آموزشی مبتنی بر ارتقاء سلامت معنوی بر افزایش میزان امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان مؤثر بوده است.مؤید این نتیجه مطالعه تقدیسی و همکاران (19) تحت عنوان «بررسی نقش مدل بزنف درارتقاء سلامت بیماران مبتلا به سرطان» بود که یافته‌های آن ثابت شد که مداخله آموزشی در افزایش امید در بیماران و خانواده‌هایشان مؤثر بوده است. همچنین یافته‌های این پژوهش حاکی از وجود همبستگی مستقیم و معنادار آماری بین سلامت معنویو میزان امیدواری در بیماران مبتلا به سرطان است.

سلامت معنوی با ایجاد انگیزه و انرژی در فرد، امید به زندگی را افزایش و عملکرد اجتماعی را بهبود می‌بخشد.نتیجه این پژوهش با مطالعات مشابه دیگر همخوانی دارد. در تأیید این نتیجه مطالعه حمید و همکاران (2) نشان داد که شناخت درمانگری مذهب محور سبب افزایش میزان امیدواری وکیفیت زندگی بیماران زن مبتلا به سرطان سینه شده بود. همین طور براساس نتایج مطالعه نلسون و همکاران سطوح بالاي سلامت معنوي با سطوح پايين متغيرهاي مرتبط با اختلالات رواني ازقبيل افسردگي، نااميدي و افكار خودكشي دربیماران مبتلابه سرطان مرتبط است(20).

عقاید معنوی مقاومت بیماران را در برابر بیماری افزایش میدهد و در کاهش علائم جسمانی، روانی، درد، افسردگی و نگرانی و افزایش امید مؤثر است. داشتن روحیه امیدوارانه در افزایش سازگاری فرد در مواجه با شرایط استرس‌زای مرتبط با بیماری نقش دارد. فلدر (21)امید و سازگاری را در بیماران مبتلا به عنوان مختلف سرطان‌ها موردبررسی قرارداد. یافته‌های فلدر وجود ارتباط معنادار و مثبت آماری بین سطح امید و استفاده از مهارت‌های سازگاری را به اثبات رساند.بدین معنا که بیمارانی که از سطح امید بالاتری برخوردار بودند، از مهارت‌های سازگاری بیشتر استفاده می‌کردند و سازگاری بیشتری با شرایطشان داشتند(21).

سجادیان و همکاران در مطالعه خود بیان داشتند که پرکاربردترین روش سازگاری بیماران با سرطان پستان، راهبرد سازگاری معنوی است(22). بر اساس نتایج حاصل از پژوهش لیونه[3] و همکاران معنویت به عنوان عامل مهمی در سازگاری با شرایط استرس‌زای ناشی از بیماری‌های مزمن معرفی گردید(23).همچنین در مطالعه سادستروم ومارتینسون[4]عقاید معنوی یا ایمان مذهبی به عنوان شکلی از سازگاری فعال در بیماران مبتلا به سرطان شناخته شد(24). مطالعه تاتسومورا[5]وهمکاران بر اساس نتایج تحقیق خودشان، حمایت معنوی و منابع مذهبی و معنوی را برای بیماران مبتلا به سرطان از منابع مهم سازگاری می‌دانند که در طول بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرند(25). هوپکو و همکاران در پژوهشی به بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر میزان افسردگی، کیفیت زندگی،کمبود فعالیت جسمانی و تفریحی، مشکلات بین فردی و مشکلات خواب بیماران سرطانی پرداخته بودند. نتایج آنان نشان داد که بعد از خاتمه درمان شناختی رفتاری، میزان افسردگی، مشکلات بین فردی، کمبود خواب و فعالیت جسمانی به‌طور معناداری کاهش‌یافته و متقابلاً کیفیت زندگی آن‌ها افزایش یافته بود(26). همچنین مطالعه موسیرضایی و همکاران نشان داد که در بیماران مبتلا به سرطان سینه که از نمرات بالاتر سلامت معنوی برخوردار بودند، میزان استرس، اضطراب و افسردگی کمتری وجود داشت(4).

نتیجه گیری : بر اساس مطالعه حاضر مداخله آموزشی ارتقاءدهنده سلامت معنوی در افزایش امیدواری بیماران مبتلا به سرطان پستان مؤثر است. اگرچه تعمیم‌پذیری نتایج حاصله از این پژوهش نیازمند تحقیقات بیشتری در این زمینه است، اما با توجه به نقش کلیدی معنویت در بازگشت دوباره این بیماران به زندگی عادی لازم است دستاندرکاران تیم سلامت توجه ویژه‌ای به این مسئله داشته باشند. برخی از محدودیت‌های این پژوهش عبارت بودند از: عدم تمایل بیماران برای همکاری، مشکل در انتخاب بیماران به دلایلی مانند بیماری و مشکلات مربوط به آن، تحقیق اندک در این زمینه درنتیجه عدم دسترسی به منابع مرتبط با موضوع.

سپاسگزاری

این مقاله از پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تهران استخراج‌شده است. این پژوهش نیز حاصل طرح مصوب مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بوده است. بدین وسیله از مرکز تحقیقات سرطان که حمایت مادی و معنوی از این طرح تحقیقاتی را برعهده داشت تشکر می‌شود. از کلیه بیماران شرکت‌کننده در این پژوهش و همه کسانی که در اجرای این پژوهش ما را یاری نموده‌اند صمیمانه سپاسگزاریم.

References:

1 Moodi M, Hassanzadeh A, Charkazi A, Shahnazi H, Sharifirad G. A Survey of the psycho-cognitive factors affecting breast cancer screening behaviors at different stages of change among female teachers in Isfahan. Iran J Health Syst Res. 2011;7:770-81.[in Persian].

Abstract/FREE Full Text

2. Hamid N, Ahmadian A, Akbari Shaye Y. Effectiveness of cognitive behavior therapy based on religious believes on hope and quality of life in the patients suffering breast cancer. Bimonthly Journal of Hormozgan University of Medical Sciences. 2012;16(3):213-21. [in persian].

Abstract/FREE Full Text

3.Khalili S, Shojaiezadeh D, Azam K, Kheirkhah Rahimabad K, Kharghani Moghadam M, Khazir Z. The Effectiveness of Education on the Health Beliefs and Practices Related to Breast Cancer Screening among Women Referred to Shahid Behtash Clinic, Lavizan Area, Tehran, Using Health Belief Model. journal of health. 2014;5(1):45-58.

Abstract/FREE Full Text

4. Bekelman DB, Dy SM, Becker DM, Wittstein IS, Hendricks DE, Yamashita TE, et al. Spiritual well-being and depression in patients with heart failure. Journal of general internal medicine. 2007;22(4):470-7.

Abstract

5. Miller JI. When Prognosis Is Poor, Does False Hope Add to Leukemia Patients' Pain? J Natl

cancer Inst, 1998. 90(16):1192-1193.

View Link

6. Sanatani M, Schreier G, Stitt L. Level and direction of hope in cancer patients: an exploratory longitudinal study. Supportive Care in Cancer. 2008;16(5):493-9.

Abstract

7. Vanaki Z, Parsa Yekta Z, Kazemnejad A, Heydarnia AR. Interpretation of Support for Cancer Patients under Chemotherapy: A Qualitative Research. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2003;9(1):53-61.[in persian].

Abstract/FREE Full Text

8. Chuengsatiansup K. Spirituality and Health: An Initial Proposal to Incorporate Spiritual Health in Health ImpactAssessment. Environmental Impact Assessment Review 2003;23:3-15.

Abstract

9. Rezaei M, Seyedfatemi N, Hosseini F. Spiritual Well-being in Cancer Patients who Undergo Chemotherapy. Hayat. 2009;14(4):33-9. [In persian].

Abstract/FREE Full Text

10. Tehrani, H., et al., Relationship between Mental Health, personality Trait and Life Events in Nurses Working in Tehran Emergency Medical Service (Tehran 115). Iran Journal of Nursing, 2012. 25(75): p. 52-59. [in persian].

Abstract/FREE Full Text

11. Tehrani H, Rakhshani T, Zadeh DS, Hosseini SM, Bagheriyan S. Analyzing the relationship between job stress to mental health, personality type and stressful life events of the nurses occupied in tehran 115 emergency. Iran Red Crescent Med J. 2013;15(3):272-3.

Abstract/FREE Full Text

12. Yseminejad P, Golmohammadian M, Yosefi N. Study the relationship of spiritual health and job Involvement in academic staff, Quarterly Journal of Career & Organizational Counseling. 2011.Vol, 3/ No, 8/ Fall, 110-125. [in Persian].

Abstract

13. Gene Meraviglia, M. The effects of spirituality on well-being of people with lung cancer. in Oncology nursing forum. 2004. Onc Nurs Society.

Abstract/FREE Full Text

14. McClain-Jacobson, C., et al., Belief in an afterlife, spiritual well-being and end-of-life despair in patients with advanced cancer. General hospital psychiatry, 2004. 26(6): p. 484-486.

Abstract

15. Koenig, H.G., L.K. George, and I.C. Siegler, The use of religion and other emotion-regulating coping strategies among older adults. The Gerontologist, 1988. 28(3): p. 303-310.

Abstract

16. Benzein, E.G. and A.C. Berg, The level of and relation between hope, hopelessness and fatigue in patients and family members in palliative care. Palliative medicine, 2005. 19(3): p. 234-240.

Abstract

17. Herth, K., Enhancing hope in people with a first recurrence of cancer. Journal of advanced nursing, 2000. 32(6): p. 1431-1441.

Abstract/FREE Full Text

18. Paloutzian, R.F. and C.L. Park, Handbook of the psychology of religion and spirituality2005: Guilford Press.

View Link

19. Taghdisi MH, Abdi N, Shahsavari S, Khazaeipool M. Performance assessment of Baznef model in health promotion of patients with cancer. Iran Journal of Nursing. 2011;24(69):52-61. [in persian].

Abstract/FREE Full Text

20. Nelson CJ, Rosenfeld B, Breitbart W, Galietta M. Spirituality, religion, and depression in the terminally ill. Psychosomatics. 2002;43(3):213-20.

Abstract

21. Felder BE. Hope and coping in patients with cancer diagnoses. Cancer Nursing. 2004;27(4):320-4.

Abstract

22. Sajadian A, Haghighat SH,Montazeri A,Kazemnejad A, Alavi fili A. coping in breast cancer patients before and after treatment, Iranian Journal of Breast Disease. 2011;4(3):52-8. [in Persian]

Abstract/FREE Full Text

23. Livneh H, Lott S, Antonak R. Patterns of psychosocial adaptation to chronic illness and disability: a cluster analytic approach. Psychology, health & medicine. 2004;9(4):411-30.

Abstract

24. Sodestrom KE, Martinson IM, editors. Patients' spiritual coping strategies: a study of nurse and patient perspectives. Oncology Nursing Forum; 1987.

Abstract

25. Tatsumura Y, Maskarinec G, Shumay DM, Kakai H. Religious and spiritual resources, CAM, and conventional treatment in the lives of cancer patients. Alternative therapies in health and medicine. 2002;9(3):64-71.

Abstract

26. Hopko DR, Bell JL, Armento M, Robertson S, Mullane C, Wolf N, et al. Cognitive-behavior therapy for depressed cancer patients in a medical care setting. Behavior Therapy. 2008;39(2):126-36.

Abstract