Organ Donation

Awareness and Attitude of Bandar Abbas Residents Towards Organ Donation

Ali Safarri Moradabadi¹, Abdoulhhossain Madani², Fatemeh Zare³, Firouz Amani⁴, Sakineh Dadipoor^5*

1. M.Sc. Student of Health Education, Student Research Committee, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran

2. Departments of Public Health, Research center for social determinants for health promotion,school promotion, School of health, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran

3. M.Sc. student of Health Education, School of health, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran

4. Assistant professor of biostatistics, Ardabil University of Medical Sciences, Ardabil,Iran

*5. M.Sc. student of Health Education, Hormozgan Fertility and Infertility Research Center, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran(Corresponding Author)Tel:07613337104 mdadipoor@yahoo.com

ABSTRACT

Background and objective: Organ donation has been considered as a recent method of supplanting patients’ organs orin the case of advanced disability. A key obsession in transplantation is the shortage of organs for transplanting. Depending on the type of disease, about 10-25% of patients in need of transplantation die in the waiting list. The present research was conducted to delve into the awareness and attitude of Bandar Abbas residents towards organ transplantation.

Methods: In this descriptive-analytic research, 900 subjects from Bandar Abbas (487 men along with 413 women) all above 20 years of age participated. Sampling was done in multiple stages. The data gathering instrument was a questionnaire devised by the researcher, the reliability and validity of which were previously attested by the field scholars. The collected data were later analyzed by SPSS version 16. Descriptive tests, ANOVA and Chi-squared test were used to analyze the data. The significance level was set atp<0.05.

Results: The mean score of awareness of participants in the present study was 42.26%. Television was the most influential medium to raise people’s awareness. 260 (28.9%) participants were opposed to organ donation. 52.30% stated revival as their reason for opposition. A significant correlation was found between attitude and age (p=0.016), education (p=0.022) and economic status (p=0.005). A further significant correlation was found between awareness and education (p<.001), economic status (p<0.001).

Conclusion: According to the findings obtained from this study, authorities’ planning for raising public awareness of organ transplantation through mass media and healthcare organizations and changing their attitude with this regard can effectively increase the number of donations.

Paper Type: Research Article

Keywords: awareness, attitude, organ donation,

Citation: Safarri Moradabadi A, Madani A, Zare F, Amani F, & Dadipoor S. Awareness and Attitude of Bandar Abbas Residents Towards Organ Donation. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion 2014;2(3): 223-231

اهدای عضو

آگاهی و نگرش ساکنین شهرستان بندرعباس در خصوص اهدای عضو

علی صفریمرادآبادی،¹ عبدالحسین مدنی،² فاطمه زارع،³ فیروز امانی⁴ و سکینه دادیپور⁵^*

1. دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت، کمیته تحقیقات دانشجویی،دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان،بندرعباس،ایران

2. دانشیار، گروه بهداشت عمومی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی در ارتقاء سلامت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران

3. کارشناس ارشد آموزش بهداشت، دانشکده بهداشت،دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان،بندرعباس،ایران

4. استادیارآمارزیستی،دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران

^*5. دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت، مرکز تحقیقات باروری و ناباروری هرمزگان،دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان،بندرعباس،ایران (نویسنده مسئول) تلفن:07613337104؛ mdadipoor@yahoo.com

چکیده

زمینه و هدف: پیوند اعضا به عنوان یک شیوه جدید درمانی برای جایگزین کردن اعضای بیماران با از کارافتادگی پیشرفته اعضا به کار گرفته می‌شود. از مهم‌ترین دغدغهها در پیوند، کمبود عضو اهداکننده است. بسته به نوع بیماری حدود 10-25% از بیماران نیازمند پیوند، بدون دریافت عضو در فهرست انتظار فوت می‌کنند.مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آگاهی و نگرش ساکنین شهرستان بندرعباس به اهدای عضو انجام گرفت.

مواد و روش‌ها:در این مطالعه توصیفی تحلیلی 900 نفر (487 مرد و 413 زن) از افراد بالای 20 سال شهر بندرعباس موردبررسی قرار گرفتند. روش نمونه‌گیری چندمرحلهایی بود. جمع‌آوری داده‌ها توسط پرسش‌نامهای محقق‌ساخته که دارای روایی و پایایی معتبر بودصورت گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS16و آزمون‌های توصیفی، و آزمونهای استنباطی تی و آنوا و پیرسون انجام شد. از نظر آماری05/0p<معنادار در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین نمره آگاهی 26/42% و نمره نگرش 73/70%.بود. 260 نفر (9/28%) مخالف اهدای عضو بودند؛که دلیل مخالفت 3/52% بازگشت به حیات بود. بین نگرش با سن(016/0p=)، تحصیلات (022/0p=)، وضعیت اقتصادی (005/0p=) رابطه معنادار بود.همچنین بین آگاهی باتحصیلات (001/0>p).وضعیت اقتصادی (001/0>p). رابطه معنادارمشاهده گردید.تلویزیون مهم‌ترین منبع اطلاعاتی در خصوص اهدای عضو بود.

نتیجه‌گیری: آموزش به مردم در جهت افزایش آگاهی نسبت به اهدای عضوو نگرش مثبت ضروری به نظر می‌رسد.همچنین تبلیغات و فرهنگ‌سازی به خصوص به وسیله صداوسیمامی‌تواند در افزایش سطح آگاهی‌های مردم نسبت به اهدای عضو نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد.

نوع مقاله: مطالعه پژوهشی.

کلیدواژه‌ها:اهدای عضو،آگاهی،نگرش

استناد: صفریمرادآبادی ع، مدنی ع، زارع ف، امانی ف، دادیپور س آگاهی و نگرش ساکنین شهرستان بندرعباس در خصوص اهدای عضو. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت پاییز 1393؛2(3): 223-231

مقدمه

پیوند اعضا به عنوان یک شیوه جدید درمانی برای جایگزین کردن اعضا از فرد با مرگ مغزی و بخشیدن آن به یک فرد نیازمند با آن عضو به کار گرفته‌شده است (1). اهدای عضو تلفیقی از عوامل قانونی، اخلاقی، سازمانی و اجتماعی پزشکی است (2-5). بسته به نوع بیماری از حدود 25-10% از بیماران نیازمند پیوند، بدون دریافت عضو در فهرست انتظار فوت می‌کنند (6). بر اساس نظر سازمان بین‌المللی پیوند اعضای اروپا 6469 پیوند عضو در سال 2010 در اروپا صورت گرفته است (7). از مهم‌ترین دغدغههای در پیوند اعضا کمبود عضو اهداکننده است. بیش از 50 هزار نفر از مردم آمریکا در فهرست انتظار دریافت کلیه هستند درحالی‌که کمتر از 9 هزار پیوند کلیه در دسترس آنان قرار دارد (8). در سراسر جهان پیوند اعضا موجب نجات جان هزاران نفر شده است. درواقع، پیوند اعضا توانسته است کیفیت زندگی بیماران و دیدگاه و نگاه آنان را به آینده بهبود بخشد (9،10).مطالعهای در صربستان در 2009 نشان داد که مردم به‌طورکلی در مورد قانون و روش‌های مربوط به پیوند اعضا بی‌اطلاع هستند (11).دانش کم و نگرش ناصحیح نسبت به اهدای عضو می‌تواند از عوامل تأثیرگذار در این ارتباط باشد. مطالعه‌ای در پاکستان نشان داد با آنکه قریب به 90% پاسخ‌دهندگان، اهدای عضو را از لحاظ اخلاقی منطقی برشمرده بودند ولی هیچ‌کدام از آن‌ها اهداکننده عضو واقعی نبودند و تنها9/59%موافق اهدای عضوبعد از مرگشان بودند (12).میزان آگاهی از اهدای عضو و قوانین مربوط به آندر مطالعات مختلف متفاوت بوده است. این میزان در مطالعه‌ای در هند 9/13% (13)، در غنا 6/50%(14)، و در مطالعه‌ای دیگر در شهر کرالای هند 53% گزارش شده است (15).

تعداد پیوند اعضا در ایران به دلیل کمبود اعضای اهداشده قابلِ پیوند بسیار پایین‌تر از اروپا و آمریکا است؛ به‌طوری‌که سالانه هزاران نفر جان خود را به خاطر نبود عضو اهدایی از دست می‌دهند. از طرفی، سالانه بیش از 15 هزار مرگ مغزی در اثر سوانح و حوادث رخ می‌دهد، درحالی‌که کمتر از 10% آن‌ها جزء اهداکنندگان عضو هستند (16). در مطالعهای در اهواز 75% از جمعیت موردمطالعه با اهدای عضو خود و اعضای خانوادهایشان موافق بودند (8). در مطالعهای دیگر در تهراناز467 بیمار موردمطالعه مشکوک به مرگ مغزی درنهایت 373 نفر مرگ مغزی‌شان تأیید شد؛ و 184 نفر شرایط مناسب برای اهدای عضو داشتند. بعد از مشاوره با خانواده 160 نفر از این بیماران، 117 نفر (73%) از بستگان این بیماران به اهدای عضورضایت نداشتند و تنها در 41 نفر (26%)اهدای عضو صورت گرفت (1).به گفته پلانک، بروز رفتار، یا قصد انجام عملی توسط فرد می تواند تحت تاثیر دانش و نگرش وی نسبت به آن رفتار قرار گیرد (17). ازآنجایی‌که اهدای عضو نیازمند داشتن آگاهی و نگرش مثبت در این زمینه است و با توجه به مطالعات اندک صورت گرفته در این زمینه و همچنین میزان آگاهی و نگرش افرادتحت تأثیر آداب، و رسوم، عقاید مذهبی و شرایط فرهنگی قرار دارد، مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آگاهی و نگرش ساکنین شهرستان بندرعباس نسبت به اهدای عضو صورت گرفت.

مواد و روش‌ها

پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد.جامعه آماری آن را کلیه ساکنین شهر بندرعباس تشکیل داد. حجم نمونه با نظر مشاور آماری و براساس جدول مورگان 300نفر برآورد گردید.با توجه به خطای موجود در روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، حجم نمونه با احتساب ضریب سه به900 نفر افزایش یافت. روش نمونه‌گیری ترکیبی از خوشه‌ای و تصادفی نظاممند بود. بدین صورت که در ابتدا شهر بندرعباس به پنج خوشه (شمال،مرکز،جنوب،شرق و غرب) تقسیم شد. به هر خوشه 180 نمونه اختصاص یافت. سپس از هر منطقه یک خیابان،یک کوچه و پلاک به صورت تصادفی ساده و به عنوان سرخوشه انتخاب گردید. سپس نمونه‌ها به روش نظاممند (تصادفی منظم) تا تکمیل نمونه‌ها انتخاب شدند. سپس از هر منزل مسکونی یک نفر از افراد واجد شرایط به روش تصادفی ساده جهت تکمیل پرسشنامه انتخاب گردید. شرایط ورود آزمودنیها به مطالعه عبارت بودند از: سن بالای 20 سال، سکونت در شهر بندرعباس و رضایت جهت شرکت در مطالعه و شرایط خروج آنان نیز از مطالعه عبارت بودند از: سن زیر 20 سال یاناقص بودن پرسشنامه.

ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بود که بر اساس اهداف مطالعه تهیه و تنظیم شد.این پرسشنامه درسه بخش طراحی گردید.بخش اول شامل7سؤال در مورد اطلاعات جمعیت‌شناختی ازجمله سن، جنس، وضعیت تأهل، وضعیت تحصیلات، شغل، محل سکونت و وضعیت اقتصادی بود. بخش دوم شامل 8 سؤال مربوط به آگاهی بود. پاسخ‌هابه صورت صحیح و غلط، و به جواب صحیح نمره 1 و به جواب غلط نمره صفر داده شد. محدوده نمره در بخش آگاهی 0 تا 8 بود.بخش سوم13 گویه نگرش را به خود اختصاص داد. نمرهدهی هر سؤال در طیف لیکرت (کاملاً مخالف، مخالف، بی‌نظر، موافق، کاملاً موافق) و بین نمره صفر تا 4 بود.محدوده نمره در این بخش 0 تا 52 بود.جهت تعیین روایی محتوایی، پرسشنامه در اختیار 5 تن از متخصصین صاحب‌نظرقرار گرفت. صحت پایایی در این مطالعه از طریق آزمون-بازآزمون79/0 =αبرآورد گردید. جهت گردآوری دادهها، از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی هرمزگان معرفی‌نامه دریافت شد. پس از ارائه توضیحات لازم در خصوص هدف پژوهش و همچنین کسب رضایت کتبی از شرکت‌کنندگان کار گردآوری دادهها شروع کرد. برای افراد با تحصیلات کم و یا بی‌سوادپرسشنامه توسط پرسشگر و از طریق مصاحبه شفاهی تکمیل گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS16و آزمون‌های توصیفی، آزمونهای استنباطی تی و آنواانجام شد. از نظر آماری معناداری 05/0p<در نظر گرفته شد.

جدول 1: توزیع فراوانی متغیرهای جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان

متغیر	گروه	فراوانی	فراوانی مطلق
جنس	مرد	487	1/54
جنس	زن	413	100
شغل	غیر شاغل	311	6/34
	کارمند	274	65
	آزاد	153	82
	خانه‌دار	162	100
وضعیت تأهل	مجرد	363	3/40
	متأهل	515	6/97
	متارکه	22	100
وضعیت اقتصادی	پایین	241	8/26
	متوسط	616	2//95
	بالا	43	100
محل سکونت	روستا	261	29
محل سکونت	شهر	639	100
تحصیلات	ابتدایی	80	9/8
	راهنمایی و دیپلم	373	3/50
	کاردانی و کارشناسی	372	7/91
	بالاتر از کارشناسی	75	100

جدول 2. ميانگين امتياز آگاهي گروه مورد مطالعه براساس متغيرهاي بررسی‌شده

متغیر	آگاهی داشتن (میانگین امتیاز آگاهی)	آگاهی نداشتن (میانگین امتیاز آگاهی)	p-value
مرگ مغزي متفاوت از كما است	86/17± 23/49	15/18± 82/30	001/0>
همه اعضا قابل‌اهدا می‌باشد	38/16± 39/51	20±23/36	001/0>
به صورت مرگ طبيعي هم امكان اهداي عضو وجود دارد	82/17± 57/51	58/19± 92/37	001/0>
پيوند اعضا جنس‌ها ونژادهای مختلف امکان‌پذیر است	37/17±91/51	91/16±03/31	001/0>
احتمال بازگشت فرد دارای مرگ مغزی به حیات	84/17±51	33/18±63/33	001/0>
اجازه از خانواده در فرد دچار مرگ مغزی	57/18±13/50	08/18±81/33	001/0>
اطلاع از وجود قانون اهدای عضو در کشور	19/18±18/59	61/17±08/37	001/0>

جدول 3.ميانگين امتيازنگرش گروه موردمطالعه براساس متغيرهاي بررسی‌شده

متغیر	موافق	مخالف	p-value
اهداي عضو امري خداپسندانه و کار اخلاقي می‌باشد	58/7±31/74	23/7±85/64	001/0>
نوع‌دوستی در اهداي عضو انگيزه مهمي است	43/7±88/74	09/8±72/69	001/0>
در صورت نياز به دريافت عضو، عضو دريافت می‌کنم	36/7±73/74	04/8±02/67	001/0>
دعوت از سايرين به اهدای عضو	13/7±16/75	31/6±75/64	001/0>
با دوستانم در مورد اهداي عضو صحبت می‌کنم	26/7±23/75	35/6±15/66	001/0>
نياز مالي انگيزه مهمي براي اهداي عضو است	23/7±66/70	28/7±72/76	001/0>
تمام اعضاي بدن خود را اهدا می‌کنم	92/7±43/74	52/7±36/72	001/0>
بدشكل شدن جسد عاملي براي اجتناب از اهداي عضو	81/6±12/69	25/7±21/76	001/0>

میانگین نمره آگاهی شرکت‌کنندگان در مطالعه حاضر26/42% بود. در مطالعات دیگر در این زمینه میزان آگاهی مطالعه ایلییاسو[1]درشمال نیجریه(6/79%)(17)، مطالعه اودوسانیا[2]در لاگوس نیجریه (60%)(18)، مطالعه صورت گرفته درکشورهای آفریقایی (76%)(19)، اروپا (1/60%)(20)،ایالات‌متحده امریکا (86%) (21)در سطح بالاتری قرار داشت.این تفاوت شاید به دلیلویژگی‌های فرهنگی و قومی، اقتصادی و اجتماعی مردمآن کشورها باشد. براساس تحقیقات و جستجوی در سایت‌های علمی انجامشده در این مطالعه، یافته‌ای که هم‌راستا یا پایین‌تر از نتایج حاضر باشد پیدا نشد. رسانه‌ها و پزشکان به ترتیب بیش‌ترین منبع کسب اطلاعات در افراد موردمطالعه بودند.بین میانگین نمره آگاهی و نگرشدر این مطالعه همبستگی وجود داشت.

با وجود آگاهی پایین در افراد موردمطالعه، نگرش در مورد اهدای عضو درسطح بالایی قرار داشت. نتایج این مطالعه با پژوهش قادیپاشا و همکاران (22)،مطالعه ارجمند و همکاران (23) و مطالعه کلئر[3]و همکاران (24) همخوانی داشت. این نگرش مثبت با وجود آگاهی پایین می‌تواند به دلیل جنبه خداپسندانه این عمل باشد. در مطالعه حاضر مردان آگاهی بیشتری نسبت به زنان در مورد اهدای عضو داشتند. نتایج این مطالعه با خان[4](25) ،آنادورِی[5]و همکاران (12)،همخوانی داشت. ولی با مطالعه هوشتاین[6]و همکاران (26) همسو نبود.از آنجائیکه که مردان نسبت به زنان بیشتردر معرض عوامل خطرات محیطی ناشی از کار قرار می‌گیرند،به نظر می‌رسد تمایل بیشتری به اهدای عضو و به دنبال آن غنینمودن آگاهی‌های خود در این زمینه باشند.در مطالعه حاضر افراد با تحصیلات بیشتر،آگاهی بیشتری در مورد اهدای عضو داشتند که با مطالعات آنادورِیو همکاران (12)، مطالعه آگبینارکو[7]و همکاران (13)، مطالعه ویواسولچوویک[8] همکاران (27)، و مطالعه نیازی و شیرازی (28)، مطالعه اودوسانیاو همکاران در سال 2006 (19)،مطالعه هوشتاینو همکاران در سال 2004 (26) و مطالعه اشرف و همکاران در سال 2005 (11) همخوانی داشت. از آنجائیکه افزایش آگاهی و اطلاعات در زمینه مسائل علمی، قانونی و اجرایی پیوند اعضای ضروری نیازمند دانش کافی در این زمینه است، بنابراین به نظر می‌رسد افراد با تحصیلات بیشتر آمادگی بیشتری برای کسب این اطلاعات داشته باشند.

رسانه‌ها و پزشکان به ترتیب بیش‌ترین منبع کسب اطلاعات در افراد موردمطالعه بودند. ساداتمنظری و همکاران در 1391 به تأثیر رسانه در فرایند تصمیم‌گیری‌های خانواده به اهدای عضو تأکید نمودند. تقریباً همه خانواده‌های داوطلب اهدای عضو،رسانه را عامل مهمی در این تصمیم‌گیری ذکر نمودند و برعکس خانواده‌های غیرداوطلب از تأثیر منفی رسانه بر اهدانکردن تأکید نمودند (29). نتیجه مطالعه حاضر با مطالعه امدادی و همکاران در سال 1390(30)،مطالعه ظهور و بزرگمقام در سال 1381 (31)، مطالعه خان و همکاران در سال 2011 (25)، ایلییاسوو همکاران در سال 2014 (17)، اشرف و همکاران در سال 2005 (11) همسو بود.به نظر می‌رسد رسانه‌ها در زمینه آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی درست از اهمیت اهدای عضو در جامعه ونهادینهکردن فرهنگ اهدای عضو در بین مردم نقش برجسته‌ای داشته باشند.پزشکان نیز در تقویت باورهای مثبت و افزایش آگاهی‌های عمومی و آموزش مؤثر مردم نسبت به اهدای عضومی‌توانند نقش اساسی را ایفا کنند. در بررسی حاضر افراد با تحصیلات دانشگاهی نگرش مثبت‌تری نسبت به افراد با تحصیلات کمتر در مورد اهدای عضو داشتند. با نتایج این مطالعه با مطالعه ارجمند در سال 1387(23)، مطالعه خان در سال 2011 (25)،ایلییاسوو همکاران در سال 2014 (17)،مطالعه هوشتاینو همکاران در سال 2004 (26) و اودوسانیاو همکاران در سال 2006 (18)همخوانی داشت.

می‌توان چنین نتیجه گرفت که برای ایجاد انگیزه برای همکاری جهت اهدای عضو (نگرش) افزایش آگاهی و اطلاعات در زمینه مسائل علمی، قانونی و اجرایی پیوند اعضا ضروری به نظر برسد. به عبارت دیگر، بدون داشتن اطلاعات کافی و صحیح ودرک اهمیت اهدای عضو، انجام چنین کاری از سوی افراد با مشکل مواجه شود.به همین دلیل شاید تمایل افراد تحصیل‌کرده (دانشگاهی) در این زمینه بیشتر از سایر گروه‌ها بوده است.بر اساس نتایج این مطالعه نگرش افراد با افزایش سن نسبت به اهدای عضو کم شده بود. درواقع، نوجوانان و جوانان بیش از میان‌سالان و سالمندان به اهدای عضوتمایل داشتند. بنابراین، از آنجائی‌که فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی‌های اساسی در این زمینه می‌تواند سودمند باشد، می‌توان با گنجاندن واحدهای درسی در این زمینه در کتب دبیرستان و دانشگاه برای ارتقا فرهنگ و ترویج این امر خداپسندانه برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داد. البته چنین کاری در سایر اقشار جامعه با برنامه‌ریزی‌های خاص هر قشری می‌تواند مفید باشد.

نتایج این پژوهش با مطالعه ارجمند و همکاران در سال1387(23)،خان در سال 2011(25) واودوسانیادر سال 2006(18)همسوبود. ولی با مطالعه ایلییاسوو همکاران (17)، که بین سن و نگرش رابطه‌ای مشاهده نشد، همخوانی نداشت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد بین نگرش به اهدای عضو و وضعیت اقتصادی رابطه آماری معناداری وجود دارد؛ که با مطالعه شهبازیان در سال2006 (8) وخان در سال 2011 (25) همخوانی داشت.

مهم‌ترین دلایل موافقت به اهدای عضودر پژوهش حاضر اطلاع‌رسانی از طریق رسانه، فرهنگ‌سازی توسط پزشکان، بُعد انسانی و ثواب اخروی،حمایت افراد مذهبی وکمک اقتصادی به بازماندگان بودند. در مطالعه ظهور و بزرگمقام مهم‌ترین دلایل موافقت بعد انسانی و اخروی این کار بود (29). در مطالعه ظهور و همکاران مهم‌ترین دلایل موافقت، انساندوستانه بودن این عمل، رضایت خداوند (ثواب اخروی) و گرفتن پول بود (31). مهم‌ترین دلایل موافقت در مطالعه عبدالهی بعد انسانی و ثواب اخروی اهدای عضو بودند. نتایج پژوهش حاضر با مطالعات فوق همخوانی داشت.در این مطالعه بازگشت به حیات،غیراخلاقی بودن پیوند اعضا،توزیع ناعادلانه در پیوند اعضا در انتخاب گیرندگان، علاقه به اعضای بدن خود،بی‌ثمر بودن عمل پیوند ومغایر دانستن عمل پیوند با سیر طبیعی حیات جزو مهم‌ترین دلایل مخالفت افراد موردمطالعه بودند. در مطالعه ظهور و بزرگمقام مهم‌ترین علل مخالفت با اهدای عضو را مغایر دانستن با مسائل شرعی، بی‌ثمر دانستن پیوند، علاقه به اعضای بدن حتی پس از مرگ و مغایر دانستن پیوند با سیر طبیعی حیات پس از مرگ بودند (32). مهم‌ترین علل مخالفت با اهدای عضودر مطالعه دار[9]تمامیت و حرمت جسد، مغایرت با مذهب و اطلاعنداشتن از مفهوم مرگ مغزی عنوان‌شده بود (34). در مطالعه ظهور و پیری مغایرت با مذهب، علاقه به اعضای بدن و مخالفت خانواده از مهم‌ترین دلایل مخالفت با اهدای عضو ذکر شده بود (31). مهم‌ترین دلایل مخالفت با اهدای عضودر مطالعه قربانی اعتقاد داشتن به معجزه (احتمال بازگشت به حیات)، ترس از تجارت، باورهای مذهبی و اعتقاد به تمامیت بدن پس از مرگ عنوان شد (32). مهم‌ترین دلایل مخالفت پرستاران و پزشکان در مورد اهدای عضودر مطالعه کنتو اوونز[10]باورهای مذهبی و بدشکل شدن جسد بود (33).

به نظر می‌رسد آموزش و ایجاد بسترهای مناسب در زمینه اهدای عضو، برای افزایش گرایش مردم به انجام این کار خداپسندانه مؤثر واقع شود. بر اساس یافته‌ها بین افراد داری کارت اهدای عضو با آگاهی و نگرش رابطه معناداری وجود داشت. به‌طوری‌که افراد دارای کارت اهدای عضو دارای میانگین نمره آگاهی (دانش) و نگرش بالاتری داشتند. در پژوهش بصر[11]و همکاران بین میزان نمره دانش و نگرش با افراد دارای کارت اهدای عضو رابطه معنادار بود (34).مطالعه ارجمند و همکاران نیز نشان داد افراد دارای کارت اهدای عضو دارای نمره میانگین آگاهی و نگرش بالاتری نسبت به افراد غیرداوطلب برای دریافت کارت اهدای عضوداشتند (23). نتایج مطالعه حاضر با مطالعات فوق همخوانی داشت.

نتیجه‌گیری:بر اساس نتایج این مطالعه آموزش به مردم در جهت افزایش آگاهی نسبت به اهدای عضوو نگرش مثبت ضروری به نظر می‌رسد.تبلیغات و فرهنگ‌سازی به خصوص به وسیله صداوسیمامی‌تواند در افزایش سطح آگاهی‌های مردم نسبت به اهدای عضو نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد.

سپاسگزاری:بدینوسیله پژوهشگران از مردم شریف شهر بندرعباس و معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، که مقدمات انجام این طرح را فراهم کردند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنند.

References

1. KhoddamiVishteh HR, Ghorbani F, Ghobadi O, Shafaghi S, Barbati ME, Louyeh AR, et al. Causes and follow-up outcomes of brain dead patients in Shahid Beheshti University of Medical Sciences hospitals. Pajoohandeh Journal. 2010;15(4):171-8.