اما آوانسیان، محسن ناصری راد، هراند آبراهامیان، سارا انیس،
دوره ۵، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: ایدز یک مسئله اجتماعی ـ پزشکی است و پیامدهای گسترده‌ای دارد. پیشگیری از ابتلای جنسی این بیماری در گرو شناخت تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت و شبکه‌های اجتماعی است. هدف این مطالعه، بررسی رابطه اندازۀ شبکۀ اجتماعی و احتمال وقوع اچ آی وی/ ایدز در میان مبتلایان جنسی مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال ۱۳۹۴ است.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی و مقطعی است. جمعیت آماری شامل مبتلایان جنسی به اچ آی وی/ ایدز مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و غیرمبتلایان به اچ آی وی/ ایدز است. حجم نمونه ۱۸۸ نفر بود که با روش غیراحتمالی متوالی و در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و اندازۀ شبکۀ اجتماعی بود. دادهها با استفاده از نرم افزاری آماری SPSS.۲۲ و تحلیل رگرسیون لجستیک و تحلیل افتراقی تحلیل شد.
یافته ها: یافته ها نشان داد که اندازه شبکه اجتماعی مبتلایان به اچ آی وی/ ایدز کمتر از غیرمبتلایان است و بین اندازه شبکه اجتماعی مبتلایان به اچ آی وی/ ایدز و غیرمبتلایان تفاوت معنادار و تأثیر مثبت وجود دارد (۰۰/۰۱P<). اندازه شبکه اجتماعی خانوادگی بیشترین سهم را در تبیین تفاوت دو گروه مبتلایان جنسی به اچ آی وی/ ایدز و غیرمبتلایان دارد. یافته ها نشان داد که هر چه اندازه شبکه اجتماعی افراد بیشتر باشد احتمال وقوع اچ ای وی/ ایدز کمتر است.
نتیجه‌گیری: شناخت ابعاد و اندازه شبکه‌های اجتماعی و مسیرهای جسمی ـ روانی ـ اجتماعی انتقال ایدز لازمه اصلاح رفتارهای جنسی پرخطر است.
حیدر ندریان، محمد حسین تقدیسی، مهران آغه میری، مریم خزائی پول، داوود شجاعی زاده،
دوره ۵، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: ترافیک و حمل‌ونقل بخش مهمی از طیف عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطیِ خارج از بخش بهداشت و درمان است که بر سلامت اثرگذار است. هدف از مطالعه حاضر، تبیین دیدگاه‌های ساکنین شهر و مطلعین کلیدی از اثرات ترافیک درون‌شهری سنندج بر سلامت جسمانی آنها بود.
مواد و روش‌ها: مطالعه به‌صورت کیفی و به روش تحلیل محتوای قراردادی در سال ۱۳۹۳ انجام شد. بیست و دو تن از شرکت‌کنندگان در پژوهش، از ساکنین شهر و ۸ تن مطلع کلیدی بودند که به ترتیب در جلسات مصاحبه گروهیِ متمرکز (۴ جلسه) و مصاحبه عمیق فردی (۸ جلسه) مصاحبه شدند. روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف بود. برای تحلیل دادهها از نرم‌افزارMAXQDA۱۰ استفاده شد.
یافته‌ها: از دید مشارکت‌کنندگان، ترافیک درون‌شهری سنندج دو اثر مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت جسمانی ساکنین داشت؛طبقه اثرات مستقیم شامل هشت زیرطبقهبود: ایجاد پیری زودرس، خستگی مفرط، بیماری‌های روان‌تنی، مشکلات سیستم اسکلتی عضلانی، سیستم گوارش، سیستم اعصاب، سیستم تنفس، و سیستم قلبی-عروقی و طبقه اثرات غیرمستقیم نیز شامل چهار زیرطبقه بود: اثرات ناشی از اتکای محض به خودرو، اثرات ناشی از تصادف، اثرات ناشی از تراکم بیش از حد خودرو، و اثرات ناشی از آلودگی هوا.
نتیجه‌گیری: پژوهشگران حوزه سلامت و دست‌اندرکاران سیستم ترافیک شهری باید مطالعات جامعی را برای ارزیابی اثرات ترافیک و حمل‌ونقلدرون‌شهری بر سلامت در کشور طرح‌ریزیکنند تا بتوانند اثرات آن را بر سلامت جسمانی افراد پس از وضع هر قانون و برنامه‌ای رصد نمایند و راهکارهای ارتقادهنده سلامت را با انجام اقدامات جامعه‌محور و با هماهنگی بین سازمان های مربوط به اجرا بگذارند.
فروزان رضاپور شاه کلائی، وحید رعنایی، محمد مهدی هزاوه ئی، جواد فردمال،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از عوامل عمدۀ مرگ‌ومیر کودکان، آسیب‌های ناشی از حوادث ترافیکی است. همیاران پلیس دانش‌آموزانی هستند که در خصوص مفاهیم اصلی پیشگیری از حوادث ترافیکی از پلیس آموزش‌هایی دریافت می‌کنند. مطالعۀ حاضر به‌منظور بررسی عملکرد دانش‌آموزان همیار پلیس در مقایسه با سایر دانش‌آموزان مدارس شهر همدان در خصوص پیشگیری از آسیب‌های ناشی از حوادث ترافیکی اجرا شد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ مقطعی ـ تحلیلی، دو گروه دانش‌آموز پسر در ۱۲ مدرسه، شامل ۱۸۴ دانش‌آموز همیار پلیس در ۶ مدرسه و ۱۸۴ دانش‌آموز غیرهمیار پلیس در ۶ مدرسۀ دیگر، به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری دادهها از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل دادهها با نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۶ و با استفاده از آزمون کای اسکوئر انجام شد.
یافته‌ها: میانگین و انحراف‌معیار آگاهی در گروه همیار پلیس به‌ترتیب ۰/۶۸۶ و ۰/۱۷۸ و در گروه غیرهمیار پلیس به‌ترتیب ۰/۷۱۸ و ۰/۵۱ بود؛ به‌طوری که از نظر میزان آگاهی، تفاوت معناداری بین دو گروه وجود نداشت. از لحاظ آیتم‌های یازده‌گانۀ رفتاری قابل‌انتظار از دانش آموزان همیار پلیس تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: آگاهی و رفتارهای همیاران پلیس نسبت به سایر دانش‌آموزان مطالعه‌شده تفاوت معناداری نداشت و آموزش مناسب‌تر به‌منظور بهبود سطح آگاهی و عملکرد همیاران پلیس، ضروری به نظر می‌رسد.
دکتر کتایون جهانگیری، دکتر شهناز طباطبایی، شیوا یوسفیان،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: سالانه صدها میلیون نفر از مردم جهان از حوادث و بلایای طبیعی و انسان‌ساخت متأثر می‌شوند و حدود ۸۰ درصد از این افراد را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. زنان و دختران به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در برابر بلایا از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار هستند. بدین منظور مطالعۀ حاضر با هدف بررسی تأثیر آوارگی بر سلامت روانی و اجتماعی زنان صورت گرفته است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش مروری ـ تحلیلی است که از طریق جستجوی مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی SID, Magiran وIrandoc و پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی Web of Science، Scopus، Pubmed، Google Scholar و با استفاده از کلیدواژههای آسیب‌پذیری روانی، سلامت روان، زنان در بلایا، آوارگان، حوادث و بلایا و ترکیبات احتمالی آنها بررسی شد.
یافته‌ها: باتوجه به نیازهای متفاوت زنان در بلایا از جمله محرومیت‌ها در دسترسی به خدمات سلامت، مراقبت‌های بارداری و نگرانیهای خاص بهداشتی، اجبار در تغذیۀ کودکان و احتمال خشونت جنسی و ابتلا به بیماری‌های منتقلۀ جنسی، وابستگی عاطفی و اقتصادی، مشکل در تعاملات اجتماعی زنان، آسیب‌پذیری این گروه در شرایط آوارگی را می‌توان در ابعاد پنج‌گانۀ ۱) سلامت ۲) خودمراقبتی ۳) وضعیت معیشت ۴) سرمایۀ اجتماعی و ۵) حمایت اجتماعی طبقهبندی کرد.
نتیجه‌گیری: در حوادث و بلایا موانع فرهنگی، مشکلات تهدیدکنندۀ سلامت جسمی و همچنین موانع ارتباطی و تکلم به زبان کشور میزبان و مشکلات اجتماعی و اقتصادی مهم‌ترین چالشهای زنان هستند که منجر به ایجاد اختلالات روانی می‌شوند. بنابراین بایستی برنامه‌های پیشگیری، آمادگی و پاسخ مبتنی بر نیازها و چالشهای زنان و با مشارکت آنها طراحی شده و حمایت سیاسی و اقتصادی کافی از جانب دولت‌ها و سازمان‌های درگیر به این برنامه‌ها اختصاص داده شود.
حمید سارانی، نجف آقایی، مرجان صفاری، حسین اکبری یزدی،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است و توجه به مسائل و نیازهای این دوران یک ضرورت اجتماعی است. از مسائلی که زندگی سالمندان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد ورزش است. ورزش نقش مهمی در سلامتی بدنی و روانی سالمندان دارد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت سالمندان ایرانی در فعالیت‌های ورزشی است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کیفی بود که به روش تحلیل محتوا انجام گرفت. جامعۀ آماری پژوهش، خبرگان آشنا با موضوع ورزش سالمندی بودند. نمونه‌گیری به روش هدفمند صورت پذیرفت. ابزار جمع‌آوری دادهها مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود. محقق پس از انجام ۱۴ مصاحبه به اشباع نظری رسید. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد.
یافته‌ها: با تجزیه‌وتحلیل دست‌نوشته‌های حاصل از مصاحبه‌ها، تعداد دو درون‌مایۀ اصلی استخراج شد که شامل عوامل فردی (۸ زیرطبقه)، عوامل سازمانی (۴ زیرطبقه) بود. این درون‌مایه‌ها در ۱۲ زیرطبقۀ انگیزۀ اجتماعی، انگیزۀ آمادگی جسمانی، انگیزۀ پزشکی، انگیزۀ کسب لذت و آرامش، برخورداری از مشوق‌ها، دانش و آگاهی سالمندان، نیازهای سالمندان، شیوه‌های تبلیغات، سیاست‌های سازمانی، اماکن و تسهیلات و برنامه‌های ورزشی طبقهبندی شدند.
نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، به مسئولان پیشنهاد می‌شود برای برنامه‌ریزی مشارکت سالمندان در فعالیت‌های ورزشی، به عوامل فردی و عوامل سازمانی همزمان توجه شود تا تأثیرگذاری بیشتری صورت گیرد.
داود مصطفایی، ایدین آرین خصال، مریم دستور پور، زهرا رحیمی خلیفه کندی، فاطمه استبصاری،
دوره ۶، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف : گام اول در بهبود ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها ارزیابی فرهنگ ایمنی موجود است. مطالعۀ حاضر با هدف ارزیابی فرهنگ ایمنی بیمار از دیدگاه کارکنان بیمارستان‌های علوم پزشکی منتخب شهر تهران انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و مقطعی چهار مرکز آموزشی درمانی وابسته به دو دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران بررسی شدند. نمونۀ پژوهش شامل ۶۰۰ پرسنل بالینی و پاراکلینیکی مراکز مذکور است. برای جمع‌آوری دادهها از نسخۀ فارسی پرسش‌نامۀ پیمایش بیمارستانی فرهنگ ایمنی بیمار استفاده شد. تحلیل آمار توصیفی با آزمون تی مستقل انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بُعد کار تیمی درون واحدهای بیمارستان (۶۲ درصد) و بُعد تناوب گزارش‌دهی حوادث ناخواسته (۶۲ درصد) در بین ابعاد فرهنگ ایمنی بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند. در حالی که درک کلی از ایمنی بیمار (۵۶ درصد) و پاسخ غیرتنبیهی به خطاها (۵۸ درصد) پایین‌ترین امتیاز را در میان ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی بیمار داشتند. امتیاز دو بعد پاسخ غیرتنبیهی به خطاها و درک کلی از فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌های دانشگاه شهید بهشتی به طور معناداری بالاتر از امتیاز بیمارستان‌های دانشگاه تهران بود.
نتیجه‌گیری: بهبود ایمنی بیمار می‌بایست از مهم‌ترین اولویت‌های مدیران بیمارستان‌ها باشد و کارکنان به گزارش‌دهی خطاها بدون هیچ‌گونه ترس از تنبیه و سرزنش تشویق شوند. نهادینه کردن این امر نیازمند حمایت جدی مدیران ارشد سازمان‌هاست.
لادن رضی کردمحله، جواد حاتمی، سید محمد شبیری، امید نوروزی،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اینکه سیاستگذاری در زمینۀ آموزش ایمنی غذایی سازوکارهای ورود عموم مردم به سیستم کنترل موادغذایی را تقویت می‌کند و در تحقق همه‌جانبه و فراگیر ایمنی غذایی در جامعه مؤثر است، این پژوهش به تبیین ساختار سیاست آموزش در زمینۀ ایمنی غذایی برای درک فرایندها در موقعیت‌های اجتماعی و واقعی می‌پردازد.
مواد و روش‌ها: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع دادهها، کیفی است و مبتنی بر رویکرد گراندد تئـوری است. گردآوری دادهها با ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و روش نمونه‌گیری هدفمند به شیوۀ گلوله برفی انجام پذیرفت. جامعۀ آماری شامل ۲۵ مدیر حوزۀ ایمنی غذایی با تجربۀ سیاستگذاری است که با آنها مصاحبه شد. همزمان با نمونه‌گیری، دادهها در نرم‌افزار MAXQDA.v۲۰۱۰ تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نهایی تحقیق در هفت طبقۀ مفهومی بررسی شد که عبارت‌اند از طیف گستردۀ ذی‌نفعان در سیاست آموزشی و خلق محیط کلان پشتیبان آموزشی به‌عنوان زمینه، رویکرد همه‌جانبه و یکپارچۀ سیاست آموزشی ایمنی غذایی به‌عنوان پدیده، توسعۀ ایمنی غذایی مبتنی بر دانایی به‌عنوان شرایط علی، برآورده ساختن نیازهای منابع به‌عنوان استراتژی عملیاتی، بومی‌گرایی به‌عنوان شرایط واسطه‌ای و ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه‌ای جامعه به‌عنوان پیامد.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه با تبیین الگوی مبتنی بر نظریۀ زمینه‌ای، ساختار سیاست آموزش ایمنی غذایی به دست آمد.
سعید مخلصی، حسین اکبری یزدی، علیرضا الهی، محمد خبیری،
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: میان‌سالی دوره‌ای مهم از زندگی بوده که با کاهش آمادگی جسمانی همراه است؛ ازاین‌رو مشارکت در فعالیت بدنی منظم در این دوره، اهمیت بسیاری دارد. هدف از این پژوهش تدوین مدل بازاریابی اجتماعی برای ارتقای مشارکت میان‌سالان آگاه و کم‌درآمد در فعالیت بدنی منظم است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی با رویکرد داده بنیاد است که در دو مرحله انجام گرفت. مرحلۀ اول شامل شناخت دیدگاه مخاطبین هدف دربارۀ مشارکت در فعالیت بدنی و مرحلۀ دوم شامل تعیین راهکارهای آمیختۀ بازاریابی اجتماعی و تدوین مدل پژوهش بوده است. جامعۀ آماری مرحلۀ اول را افراد سالم ۴۵ تا ۶۴ ساله تشکیل می‌دادند و در مرحلۀ دوم، جامعۀ آماری شامل متخصصین مربوطه بود. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و نظری انجام شد و دادهها از طریق ۳ گروه کانونی و ۱۸ مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته گردآوری شدند. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای استفاده شد و اعتبار دادهها به روش‌های استاندارد بررسی شد.
یافته‌ها: پس از شناسایی موانع درونی و بیرونی و تسهیل‌کننده‌های مشارکت میان‌سالان آگاه و کم‌درآمد در فعالیت بدنی منظم، راهکارهای آمیختۀ بازاریابی اجتماعی شامل راهکارهای محصول، مکان، ترویج و قیمت، تعیین شدند و مدل نهایی پژوهش تدوین شد.
نتیجه‌گیری: برای ارتقای مشارکت میان‌سالان آگاه و کم‌درآمد در فعالیت بدنی منظم، می‌بایست فعالیت‌های بدنی استاندارد، اصولی، مفرح و اجرایی با کمترین هزینه‌های ممکن و بهترین شرایط دسترسی، با مناسب‌ترین پیام‌های ترویجی به مخاطبان هدف عرضه شوند.
شهرزاد پرتو، محمدسعید ایزدی، مهرداد کریمی مشاور، روح اله زابلی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به محدودیت رویکردهای فردمحور برای تغییر رفتار، محققان سلامت عمومی از چهارچوب‌های اجتماع‌محور برای درک عوامل مؤثر فعالیت فیزیکی و ارتقای سلامت شهروندان استفاده می‌کنند. محیط‌های باز شهری میتواند شرکت در فعالیت‌های بدنی و سلامت شهروندان را تسهیل کند. این مطالعه با هدف شناسایی شاخص‌ها، مؤلفه‌ها و ابعاد محیط‌های حامی سلامت و ارتقای سلامت شهروندان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از مهر۹۶ تا شهریور۹۷ با استفاده از پروتکل مرور نظام‌مند کوکران انجام شد. به‌منظور جست‌وجوی مطالعات مرتبط با فضای باز عمومی و تحرک و سلامت شهروندان، مقالات لاتین با استراتژی جست‌وجوی مشخص در پایگاه‌های اطلاعاتی Science Direct و Web Of Science، کاوش شدند و از پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی برای جست‌وجوی مطالعات فارسی استفاده شد. با انجام متاسنتز، شاخص‌های استخراج‌شده در قالب مؤلفه‌ها و ابعاد محیط‌های حامی سلامت شهروندان طبقهبندی شد.
یافته‌ها: از مجموع سه پایگاه داده‌ای، ۶۵ مقاله واجد شرایط لازم برای تحلیل بودند. پس از متاسنتز مطالعات، درنهایت ۶۲ شاخص، ۱۱ مؤلفه و ۴ بعد اصلی مرتبط با فضاهای حامی سلامت و ارتقای سلامت شهروندان تبیین شد که عبارت‌اند از: بعد کالبدی؛ معنایی؛ عملکردی؛ فردی؛ اجتماعی.
نتیجه‌گیری: فضاهای باز شهری میتواند محیط امنی برای فعالیت‌های ارتقای سلامت شهروندان باشد. در کالبد این فضاها باید زیبایی‌شناسی و محیط‌های سبز شهری وجود داشته باشد تا شهروندان بتوانند با احساس امنیت و آرامش به فعالیت‌های تندرستی بپردازند. این محیط‌ها باید دردسترس بوده و عملکردی جذاب داشته باشند تا بتوانند محیطی برای اجتماع‌پذیری شهروندان باشند.
دکتر سید سعید پورنقاش تهرانی، محمدعلی امینی تهرانی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه‌های ناگوار در روابط دوران کودکی، در خانواده و مدرسه، بر دانشجویان و تأثیر آنها بر پیامدهای منفی سلامتی‌شان (افسردگی، اضطراب، نگرش خودکشی و فکر جدی خودکشی در طول عمر) است.
مواد و روش‌ها: ۵۲۴ دانشجوی کارشناسی ۱۸ تا ۲۸ساله با روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای از گروه‌های آموزشی علوم انسانی، فنی مهندسی و علوم پایه در دانشگاه تهران شرکت کردند. ملاحظات اخلاقی توسط کمیته اخلاق دانشگاه تهران تأیید شد. از HADS برای افسردگی و اضطراب (۸≤)، یک پرسشنامه محقق‌ساخته برای تجربه‌های ناگوار در روابط دوران کودکی و دو تک‌سؤال برای نگرش خودکشی و فکر خودکشی استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل‌ها با Fisher’s exact و رگرسیون لجستیک دووجهی (تک‌متغیره و چندگانه) انجام گرفت.
یافته‌ها: ۴۸۷ شرکت‌کننده (۵۹/۲درصد دختر) با میانگین سنی ۱/۴۲±۲۰/۶۶ وارد تحلیل‌ها شدند. ۴۳/۶درصد افسردگی، ۶۹/۶درصد اضطراب، ۳۹/۸درصد نگرش خودکشی و ۳۷/۹درصد فکر خودکشی را گزارش دادند که به‌طورمعنی‌داری در دختران بیشتر بود. عمده‌ترین تأثیرها بر اضطراب و متغیرهای خودکشی بود. مهم‌ترین تجربه‌های تأثیرگذار شامل سوءرفتار عاطفی (بیشتر روی اضطراب،۲/۲۱برابر؛۳۵/۳-۱/۴۰=CI۹۵%) فقدان عشق والدین (بیشتر روی اضطراب،۲/۰۱برابر؛ ۳/۳۱-۱/۲۲=CI۹۵%)، غفلت (بیشتر روی اضطراب، ۱/۹۳برابر؛۳/۱۴-۱/۱۹=CI۹۵%؛ و فکر خودکشی، ۱/۹۳برابر؛۲/۹۱-۱/۲۸=CI۹۵%)، خشونت‌جسمی خانگی (بیشتر روی فکر خودکشی،۱/۹۱برابر؛۲/۹۴-۱/۲۴=CI۹۵%)، طلاق/جدایی (بیشتر روی نگرش خودکشی،۲/۲۳برابر؛۴/۷۹-۱/۰۴=CI۹۵%)، قربانی‌همسالان‌شدن (بیشتر روی اضطراب،۱/۶۰برابر؛۲/۶۹-۰/۹۵=CI۹۵%؛ ۰/۱>P)، و سوءاستفاده‌‌ی جنسی جسمانی (بیشتر روی نگرش خودکشی،۱/۷۸برابر؛۲/۹۷-۱/۰۷=CI۹۵%) و غیرجسمانی (بیشتر روی اضطراب،۲/۶۱برابر؛ ۴/۸۸-۱/۳۹=CI۹۵%) بود. جنسیت دختر تأثیر این تجربه‌های ناگوار را بر پیامدها افزایش نسبی می‌داد.
نتیجه‌گیری: پژوهش‌های طولی و شیوع‌شناختی در کشور لازم است. به پژوهشگران توصیه می‌شود تعیین‌گرهای اجتماعی ـ محیطی ایجادکننده تجربه‌های ناگوار در روابط دوران کودکی و تداوم تبعات آنها را بررسی کنند.
احسان سلیمان فر، مهرزاد نوابخش، محمد وحید سبط،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: توجه به سلامت کارکنان به عنوان بخش قابل توجهی از جمعیت جامعه که در پیشرفت و توسعه نقش بسزایی دارند، امری اجتناب‌ناپذیر است. این پژوهش با هدف پیش‌بینی نتایج معاینات، به استخراج دانش و شناسایی الگوها و عواملی که بر سلامت کارکنان تأثیر می‌گذارد پرداخته است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل ۱۲۶۷ نفر از کارکنان مشاغل مختلفی است که در سال ۱۳۹۶ در شهر تهران برای انجام معاینات سالیانه طب کار ارزیابی و سنجیده شدند و داده‌های ۸۰ متغیر مربوط به سطح سلامت و سوابق شغلی و خانوادگی آنها در مباحث مختلف طی معاینات جمع‌آوری شد. با توجه به حجم و نوع دادهها از روش درخت تصمیم C۵,۰ برای انجام فرایند داده‌کاوی و کشف دانش استفاده شد.
یافته‌ها: با استفاده از درخت تصمیم C۵,۰ مدلی با دقت ۰۵/۹۹ درصد معرفی شد. بر اساس نتایج این مدل، متغیرهایی که بیشترین تأثیر را بر سلامت کارکنان داشته‌اند، شناسایی شدند. در میان آنها وضعیت شنوایی، مخصوصاً ضعف شنوایی در فرکانس‌های ۶۰۰۰ و ۴۰۰۰ هرتز بیشترین تأثیر را بر نتیجه معاینات سلامت کارکنان داشته است. همچنین ۷ الگو از دادهها استخراج شد.
نتیجه‌گیری: با توجه به الگوهای استخراج‌شده و شناسایی متغیرهایی که بیشترین تأثیر را در نتیجه معاینات طب کار داشته‌اند می‌توان با کنترل عوامل مشخص‌شده به ارتقای سطح سلامت کارکنان پرداخت.
دکتر مهناز صلحی، خانم راضیه پیروزه، خانم زهرا رحیمی خلیفه کندی،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: دانشجویان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در دوره‌های آموزشی خود در محیط‌های بالینی، با عوامل تنش‌زای متعددی مواجه می‌شوند که به ضعف سلامت روان و عملکرد ضعیف آنها می‌انجامد. با توجه به نقش دانشجویان در تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه، مطالعه حاضر با هدف تعیین خودارزیابی سلامت روان در میان دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی ایران صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر، ۳۰۰ نفر از۸۶۰۰ دانشجوی علوم‌پزشکی ایران به‌طور تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات، از فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه محقق‌ساخته خودارزیابی سلامت روان استفاده شد که روایی و پایایی آن به دست آمد. دادهها نیز در نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ با استفاده از شاخص‌های توصیفی و آزمون‌های تحلیلی در سطح معنی‌داری ۰/۰۵ تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار خودارزیابی سلامت روان دانشجویان ۱۳/۱۲±۸۹/۰۸بود. ۱۴/۷ درصد دانشجویان سلامت روان خود را ضعیف، ۷۰/۳ درصد متوسط و ۱۵ درصد خوب ارزیابی کردند. میانگین سن دانشجویان نیز ۲۱/۶± ۲۵ سال بود. میانگین نمره ابعاد توانایی، غلبه بر خشم و عصبانیت، توانایی برقراری تعادل استراحت و فعالیت و توانایی غلبه بر اضطراب به‌ترتیب ۰/۰۸±۳/۱، ۰/۹۷±۳/۱۳ و ۱/۱ ± ۳/۱۶ بود. همچنین میان جنسیت و مصرف قلیان با سلامت روان رابطه معنی‌داری مشاهده شد (۰/۰۱
نتیجه‌گیری: با توجه به کاهش سلامت روان در ابعاد غلبه بر خشم و اضطراب و نقش دانشجویان در تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه، طراحی مداخلات آموزشی و ارتقایی برای افزایش مهارت‌های مدیریت اضطراب و کنترل خشم در دانشجویان به‌منظور ارتقای سلامت روان آنها امری ضروری به نظر می‌رسد.
لیلا آندرواژ، سحر جلیلی، سمانه زنجانی،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از محصولات غذایی ارگانیک یک شیوه‌ی تفکر جدید در ارتباط با مواد غذایی، سلامت و طبیعت است. نگرش مصرف کنندگان به محصولات ارگانیک و نیز عوامل مؤثر بر افزایش مصرف این محصولات برای توسعه و تولید بیشتر و بهبود کیفیت این محصولات بسیار ضروری است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر نگرش و قصد خرید مصرف‌کنندگان مواد غذایی ارگانیک انجام شده است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی- تحلیلی، تعداد ۳۸۴نفر از مراجعه کنندگان به ۴ مرکز عرضه کننده محصولات ارگانیک در شهر تهران بصورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. داده‌های پژوهش بر مبنای پرسشنامه مبتنی بر سازه‌های مدل نگرش به محصولات ارگانیک و قصد خرید و رفتار خرید واقعی مصرف کنندگان، پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه جمع‌آوری شد. تحلیل و آزمون فرضیات تحقیق به کمک نرم افزارهای SPSS نسخه ۲۲ و Amos نسخه ۲۳ صورت گرفت.
یافته‌ها: براساس نتایج مطالعه حاضر، درک مصرفکننده از قیمت با مقدار ۶۷/۰۰= β و هنجار ذهنی با مقدار ۰/۴۲= β بیشترین تأثیر را در نگرش مصرف کنندگان نسبت به مواد غذایی ارگانیک دارند. همچنین در دسترس بودن، آگاهی بهداشتی و دانش مواد غذایی ارگانیک به ترتیب با مقدار ۰/۲۶= β، ۰/۱۵= β و ۰/۱۶= β در نگرش مصرف کنندگان و این نگرش بر قصد و رفتار خرید ایشان، تأثیر مثبت و معنادار دارد. R۲ برای متغیرهای قصد و رفتار خرید ۰/۴۲و ۰/۵۳ و برای نگرش ۰/۸۹ محاسبه شد.
نتیجه گیری: با توجه به تأثیر مستقیم دانش مواد غذایی ارگانیک بر نگرش، قصد و رفتار خرید مصرف کنندگان، لذا به شرکتهای تولید کننده این محصولات پیشنهاد میگردد در زمینه آگاهی افراد جامعه نسبت به این محصولات و بیان مزایای مصرف آن تبلیغات گسترده ای انجام دهند.
آقای ابوالفضل گودرزی، دکتر علیرضا الهی، دکتر حسین اکبری یزدی،
دوره ۸، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و اهداف: براساس گزارشات مرکز آمار ایران، در آینده نزدیک ایران پیرترین کشور دنیا خواهدشد. از موثرترین عواملی که بر سبک زندگی مردم موثراست و به سالمندی موفقیت‌آمیز کمک می‌کند، ارتقاء سطح فعالیت‌های جسمانی در بین سالمندان است. استفاده از تجارب کشورهای پیشرو میتواند به عنوان یکی از پیش زمینه‌های برنامه‌ریزی کلان جهت توسعه فعالیت جسمانی سالمندان محسوب شود. در این مطالعه سعی‌شد با بررسی موشکافانه اسناد راهبردی کشورهای موفق در این حوزه، نکات ارزشمندی که ممکن است در برنامهریزیهای آتی بخش سلامت و ورزش کشور برای مدیریت بحران سالمندی مفید باشند، به شیوه علمی استخراج و مفهوم‌سازی شود.
مواد و روش‌ها: برای این منظور، تعداد ۲۳ سند معتبر راهبردی توسعه فعالیت جسمانی سالمندان از کشورهای موفق و سازمان‌های بین‌المللی ذیربط که بین سال‌های ۲۰۰۱تا۲۰۱۹ منتشر شده‌بودند، توسط موتورهای جستوگر گوگل اسکالر و گوگل کاوش گردیدند و در پایگاه داده معتبری مانند آی‌اس‌آی و اسکوبوس اعتبار سنجی شده یا در تارنماهای دولتی و رسمی بارگزرای شده‌بودند، با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و شبکه مضامین به روش بروان و کلارک(۲۰۰۶) تا رسیدن به اشباع نظری تحلیل شدند. برای این منظور به صورت دستی و محقق محور طی چهار مرحله منسجم تحلیل و شناخت مضامین، استخراج مضمون‌های کلیدی، سازمان یافته و اصلی مفهوم‌سازی شدند، در نهایت شبکه مضامین آنها ترسیم گردید.
یافته ها: سه مرحله کدگذاری دادهها و تلخیص مضامین کلیدی استخراج شده، منجر به شناسایی۳۲ مضمون یکپارچه و ۵ مضمون اصلی شامل «مولفه‌های ساختاری و بنیادی، مولفه‌های سخت‌افزاری، مولفه‌های نرم‌افزاری، مولفه‌های فرهنگی- اجتماعی و مولفه‌های عملیاتی و اجرایی» شد و شبکه مضامین آنها ترسیم گردید.
نتیجه‌گیری: توصیه می‌شود دست‌اندرکاران و مدیران بخش سلامت و ورزش کشور با استفاده از مجموعه مضامین استخراج شده بتوانند برنامه‌های راهبردی و عملیاتی مفیدی برای مواجه با بحران سالمندان و پیری موفقیت‌آمیز شهروندان تدوین و اجرا نمایند.
بهاره عباسی، رسول نظری، مرجان صفاری،
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: ورزش شهروندی پدیده اجتماعی است که تضمین‌کننده سلامت روحی و روانی انسان‌ها و عاملی مهم برای بهبود کیفیت زندگی آنان به‌شمار می‌رود. هدف پژوهش حاضر تعیین شاخص‌های تأثیرگذار ورزش شهروندی در کلان شهرهای ایران است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر دارای رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) می‌باشد. در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته با مشارکت ۲۰ خبره و تحلیل محتوای قراردادی و کدگذاری استفاده شد. در مرحله کمی از پرسشنامه محقق‌ساخته در طیف ۵ عاملی لیکرت، با مشارکت ۱۵ خبره و آمار استنباطی در روش دلفی استفاده گردید. روش نمونه‌گیری انتخاب خبرگان در پژوهش به‌صورت هدفمند و به روش گلوله برفی و با داشتن معیار سوابق اجرایی و عملیاتی یا داشتن سوابق علمی و پژوهشی و نظریه‌پردازی در حوزه ورزش شهروندی بوده است.
یافته‌ها: با کدگذاری و تحلیل محتوا در بخش کیفی تعداد ۲۰۱ کد باز استخراج که در شاخص‌ها تجمیع و دسته‌بندی گردیدند، شاخص‌ها در قالب پرسشنامه، به روش دلفی به اشتراک گذاشته شد و اتفاق نظر خبرگان پس از سه دور بیانگر آن بود که ۲۰ شاخص تأثیرگذار ورزش شهروندی در کلان شهرهای ایران تعیین گردید، که عبارتست از عوامل انگیزشی، نیازسنجی مشارکت عموم، شناسایی ظرفیت‌های دانشی، تمرکز زدایی و بخش‌بندی اقشار جامعه و توان مالی، ثبات مدیریتی، مدیریت واحد و متمرکز شهری، برنامه‌ریزی جامع و مدون، اطلاع‌رسانی، آگاهی بخشی و بهبود عوامل شناختی، شایسته گزینی و اهتمام به تخصص گرایی، هماهنگی و هم‌افزایی کلان در کشور، یکپارچه‌سازی و ایجاد ساختار کلان، پشتیبانی مالی، ایجاد درک و نگرش صحیح، وضع و تغییر قانون‌های حمایتی و توسعه‌ای، حمل‌ونقل فعال شهری، دسترسی آسان، ارزان و امن، فراهم بودن زیرساخت‌های لازم، افزایش مشارکت عموم، بیان جذابیت‌های ورزش و محیط پیرامونی، بیان فواید فرهنگی اجتماعی ورزش، بیان فواید سلامتی و تندرستی افراد جامعه، ۲۰ شاخص عوامل تاثیرگذار بر ورزش شهروندی کلان شهرهای ایران محسوب می‌گردند.
نتیجه‌گیری: با برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مطلوب و با لحاظ کردن ۲۰ عامل شناسایی‌شده، احتمالاً ورزش شهروندی در کلان‌شهرهای ایران به توسعه پایدار خواهد رسید و منجر به جامعه‌ای سالم و رشد شهروندان در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فناوری خواهد شد.
شهرزاد پرتو، مهرداد کریمی مشاور، محمد سعید ایزدی، روح اله زابلی،
دوره ۹، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به تأثیر چشمگیر کیفیت بصری محیط بر میزان فعالیت بدنی شهروندان ضروری است تا با مطالعات بین رشته‌ای در کاهش فاصله میان دو حوزه شهرسازی و سلامت عمومی گام‌های اساسی انجام گیرد. این مطالعه با هدف شناسایی ارتباط میان کیفیت بصری محیط و میزان فعالیت بدنی شهروندان در محله مهر شهر کرج انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه یک تحقیق کمی است که با رویکرد تحلیل عاملی تأییدی انجام شد. جامعه آماری تعداد ۱۰۰ نفر از ساکنان محله مهر شهر کرج بوده‌اند که به صورت تصادفی انتخاب گردید. گردآوری دادهها با استفاده از دو پرسشنامه انجام شد. تحلیل دادهها و آزمون فرضیات با روش تحلیل عاملی تأییدی(CFA) و آزمون‌های حداقل مربعات جزئی(PLS)، اسپیرمن و تحلیل واریانس یک طرفه بود.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد کیفیت زیبایی شناختی ادراکی با میانگین و انحراف معیار ۰/۵۷±۳/۶۲ از لحاظ آماری اختلاف معناداری با میانگین جامعه داشت(۰/۰۰۱=P). میانگین و انحراف معیار فعالیت بدنی ساکنین ۰/۵۱±۳/۲۴ بود که این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود(۰/۰۰۱=P). نتایج تحلیل مسیر نشان داد کیفیت زیبایی بصری ادراکی ساکنین از محیط تأثیر مثبت و معناداری بر میزان فعالیت بدنی ساکنین در محیط دارد. بهبود تنوع بصری، منظم‌تر شدن، بازتر و وسیع‌تر شدن محیط، طبیعی‌تر بودن، حفظ و نگهداری بهتر، وجود عناصر تاریخی در محیط و شاداب و سرزنده بودن آن، ازنظر ساکنین منجر به فعالیت بدنی و پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، فعالیت بدنی شدید و متوسط در محیط خواهد شد.
نتیجه گیری: بهبود کیفیت بصری محیط میتواند شرکت در فعالیت‌های بدنی را تسهیل و تشویق کند و برای ارتقاء فعالیت بدنی شهروندان و ارتقای سلامت عمومی، تغییر و بهبود در برخی از کیفیت های بصری در محیط های شهری تأثیر بیشتری بر سلامت شهروندان خواهد داشت. به منظور افزایش میزان فعالیت بدنی شهروندان، می‌توان به گونه‌ای هدفمند و دقیق در کالبد محیط های شهری تغییراتی ایجاد کرد.
مازیار کرمعلی، مریم یعقوبی، اکرم پرنده،
دوره ۹، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی روندها و حوزه‌های دانشی در حال ظهور و نیز پیش‌بینی مسیر پژوهش‌های آتی درزمینه مفهوم سواد سلامت، به‌منظور ارتقای سلامت جامعه ضروری است. لذا این پژوهش باهدف ترسیم دانش تحقیقات در حوزه سواد سلامت و نشان دادن ساختار دانش و تحول آنها در طول زمان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از تکنیک تحلیل هم رخدادی واژگانی انجام شد. مطالعه در سه مرحله بازیابی، تحلیل و بصری سازی با بررسی مقالات حوزه سواد سلامت از پایگاه داده مدلاین در طی (۱۹۷۰-۲۰۱۸) انجام شد. تجزیه‌وتحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل واژگانی و نرم‌افزار VOSviewer انجام شد.
یافته‌ها : از مجموع ۷،۴۲۹ مقاله، رشد انتشارات علمی مربوط به زمینه سواد سلامت طی ۱۰ سال گذشته به‌سرعت افزایش‌یافته و در سال‌های اخیر نیز به رشد خود ادامه می‌دهد. مطالعات عمدتاً در مؤسسات تحقیقاتی آموزش عالی در کانادا و ایالات‌متحده انجام‌شده بود. نویسندگان فعال این حوزه با تأثیر بالاتر مشخص شدند. کلمه کلیدی "ارتباط" ، "افسردگی" ، "آموزش بهداشت" و "اینترنت" به ترتیب بیشترین فراوانی هم واژگانی را داشتند. نتایج تجزیه‌وتحلیل خوشه‌ای، دادهها در سه خوشه اصلی شناسایی و دسته‌بندی شد. همچنین حوزه سواد سلامت با ابعاد سبک زندگی، فناوری اطلاعات سلامت، سواد سلامت روان و بیماری‌های مزمن ارتباط نزدیک داشت.
نتیجه‌گیری: با توجه به ماهیت میان‌رشته‌ای سواد سلامت، با حوزه‌های آموزش، بهداشت، علوم ارتباطات فناوری اطلاعات (ICT) و بهداشت روان، همکاری متخصصان در این زمینه‌ها برای غنی‌سازی تحقیقات علمی و کاربردی آنها میتواند کمک‌کننده باشد.
محسن تقدسی، آمنه فهیمی فر، فاطمه حاجی رضائی کاشان، زهره سادات،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و اهداف: دوران بارداری اگر چه برای اکثریت زنان یک دوره لذت بخش است ولی اغلب یک دوره پراسترس و همراه با تغییرات فیزیکی و روانی به شمار می آید. ارتقاء کیفیت زندگی بهزیستی روانی از اهداف مهم سلامتی در زنان باردار می باشد. هدف از این مطالعه تبیین نگرانیهای دوران بارداری در مادران نخست‌زا می باشد
مواد و روش ها: این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای قراردادی و مطابق با روش استقرائی به روش تحلیل محتوای گرانهیم و لاندمن انجام شد، جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار ی با ۲۴ مادر نخست‌زای شهرستان کاشان انجام و اشباع داده ها حاصل شد. تمام مصاحبه ها ضبط، دست نویس و خط به خط تحلیل شدند. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از نسخه ۱۰ نرم افزار MAXQDA انجام شد.
یافته ها: از تحلیل داده ها دو طبقه و زیر طبقات آن استخراج شد. طبقه اول نگرانی های ادراک شده مادر نسبت به سلامت خود طی بارداری بود که خود شامل زیر طبقات: تغییرات شرایط جسمی و روانی در دوران بارداری و کنار آمدن با آن، زایمان سالم، حمایت اطرافیان و اجتماع، ایفای نقش همسری و چالشهای والدگری بود. طبقه دوم نگرانی های مادر در ارتباط با سلامت جنین بود. که شامل زیر طبقات: افکار ناخوشایند در مورد شکل گیری جنین، مسئولیت پذیری در مورد سلامت جنین، و نگرانی در مورد آسیب به جنین در طی بارداری و زایمان بود.
نتیجه گیری: مادران نخست‌زا در دوران بارداری از نگرانی های متعددی در مورد سلامت خود و جنین رنج میبرند، این نگرانیها میتواند سلامت آنها را تهدید کند. لذا به نظر می رسد متولیان سلامت مادران با برگزاری کلاسهای آموزشی جهت کاهش دغدغه های مادران، میتوانند با کاهش افکار منفی به آنها کمک نمایند تا بارداری ایمن تری را تجربه نمایند.
ناهید ظرافتی شعاع، لیلا آزادبخت، خانم فرزانه عسگری طائی، محمد حسین تقدیسی، ناهید آریائیان،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: شناسایی الگوهای غذایی مرتبط با چاقی بر سیاستگذاری موثر است. هدف این مطالعه، جمع بندی الگوهای غذایی مرتبط با چاقی بزرگسالان شهر تهران و گروه های غذایی این الگوها بود.
مواد و روش ها: این مطالعه در چارچوب روش پنج مرحله ای آرکسی و اُمالی انجام شد. جستجوی مقالات منتشر شده در دو دهه اخیر (۲۰۲۰-۲۰۰۰) در پایگاه های اطلاعات بین المللی (پابمد، وب آو ساینس)، پایگاه های اطلاعات ملی (سید، ایرانداک) و موتور جستجوی گوگل اسکولار با کلمات کلیدی چاقی، اضافه وزن، الگوی رژیم غذایی، الگوی خوردن، الگوی غذایی، رژیم غذایی و ایران و نیز جستجوی پایان نامه ها، گزارشات پایانی و فهرست منابع مطالعات منتخب به صورت دستی انجام شد. مطالعات بر اساس مقیاس نیوکاسل اتاوا ارزیابی کیفیت شدند.
یافته ها: تعداد ۱۲ مطالعه وارد مطالعه مروری گردید. از مجموع ۳۳ الگوی غذایی، ۱۷ الگو با چاقی رابطه داشتند. هشت الگوی غذایی نامطلوب، هشت الگوی غذایی مطلوب و یک الگوی غذایی ارتباط متناقض با چاقی داشتند. گروه های غذایی که در الگوهای غذایی نامطلوب مشترک بودند شامل: نوشابه شیرین شده و صنعتی، شیرینی و دسرها، آب میوه های صنعتی، قندوشکر، گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده و امعاء و احشاء، چربی جامد، غلات تصفیه شده، میان وعده های شور وگروه های غذایی که در الگوهای غذایی مطلوب مشترک بودند شامل: سبزیجات، میوه ها، گوشت طیور و ماهی، حبوبات، غلات کامل، زیتون یا روغن زیتون بود.
نتیجه گیری: الگوهای غذایی مرتبط با چاقی در بزرگسالان شهر تهران رایج است. این مطالعه اطلاعاتی از گروه های غذایی فراهم کرده است که راهنمای سیاستگذاری هدفمند برای بهبود این گروه های غذایی درحوزه های عرضه فروشگاه های مواد غذایی، مصرف خانوارها و تولیدات صنایع غذایی و کشاورزی است.
عبدالرحیم افخم زاده، ژیان کویک، بختیار پیروزی، دکتر خالد رحمانی،
دوره ۱۰، شماره ۳ - ( ۶-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه و هدف: روند رو به رشد جمعیت سالمندان توجه به‌سلامت جسمی، اجتماعی، روانی و کیفیت زندگی آنها را ضروری می‌سازد. ازاین‌رو مطالعه حاضر باهدف بررسی کیفیت زندگی سالمندان و ارتباط آن با وضعیت اقتصادی- اجتماعی در شهر سنندج انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی به‌صورت مقطعی در سال ۱۳۹۸ بر روی ۴۰۰ نفر از سالمندان شهر سنندج صورت گرفت. روش نمونه‌گیری طبقهبندی تصادفی استفاده‌شده و ابزار جمع‌آوری دادهها پرسشنامه ارزیابی کیفیت زندگی SF-۳۶ بود. دادهها از طریق نرم‌افزار ۲۰ spss و با آزمون T مستقل و تحلیل واریانس تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: بالاترین و پایین‌ترین میانگین کیفیت زندگی در ابعاد سلامت روانی و به ترتیب در زیر مقیاس‌های عملکرد اجتماعی (۱۴/۶۸± ۸۹/۵۳) و عملکرد عاطفی (۳۶/۴۳± ۲۸/۳۹) بود. وضعیت اقتصادی – اجتماعی سالمندان با زیرمقیاس‌های کیفیت زندگی عملکرد جسمی (۰/۰۰۱>p)، اختلال عملکرد به خاطر سلامت جسمی (۰/۰۰۱>p)، درد جسمی (۰/۰۴=p)، عملکرد عاطفی (۰/۰۰۱>p) و نشاط و سرزندگی (۰/۰۰۱>p) ارتباط داشت. همچنین وضعیت تأهل (۰/۰۰۱>p)، اشتغال (۰/۰۰۱>p) و میزان درآمد (۰/۰۰۴=p) سالمندان با زیر مقیاس‌های کیفیت زندگی رابطه معنی‌داری داشت.
نتیجه‌گیری: بهبود کیفیت زندگی سالمندان نیازمند حمایت مادی و معنوی سازمان‌ها و مؤسسات دولتی و خصوصی است. با اختصاص حمایت‌های یارانه¬ای، ارتقا کیفیت محل‌های سکونت، فراگیر شدن بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی سالمندان و همچنین ایجاد برنامه‌های متنوع تفریحی و ورزشی می‌توان در راستای ارتقای وضعیت اقتصادی اجتماعی سالمندان و سطح کیفیت زندگی آنها گام برداشت.
