---

زمینه و هدف: یکی از شایع‌ترین علائم دوران سالمندی که بر سلامت تأثیر می‌گذارد، درد مزمن است. برای بهبود سلامت، روش‌های مختلفی از جمله ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی وجود دارد. این پژوهش با هدف مقایسۀ اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی بر سلامت روان‌شناختی زنان سالمند مبتلا به درد مزمن انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعۀ حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعۀ پژوهش، زنان سالمند مبتلا به درد مزمن مراجعه‌کننده به کلینیک‌های توان‌بخشی، ارتوپدی و فیزیوتراپی غرب تهران در سال ۱۳۹۶ بودند. در مجموع ۴۵ نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه جایگزین شدند. گروه‌های آزمایش ۸ جلسۀ ۹۰دقیقه‌ای به‌ترتیب با روش‌های ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی آموزش دیدند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامه‌های استرس ادراک‌شده، افسردگی سالمندان، کیفیت زندگی و ادراک درد بودند. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که هر دو روش آموزش ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی باعث کاهش معنادار استرس ادراک‌شده و افسردگی زنان سالمند مبتلا به درد مزمن شدند؛ اما بر کیفیت زندگی و ادراک درد آنها تأثیر معناداری نداشتند. همچنین بین دو روش آموزش ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی تفاوت معناداری وجود نداشت (۰/۰۵>P).
نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی و ماساژ ـ آروماتراپی بر استرس ادراک‌شده و افسردگی زنان سالمند مبتلا به درد مزمن بود. بنابراین می‌توان از روش‌های مذکور همراه سایر روش‌ها برای بهبود برخی ویژگی‌های مرتبط با سلامت روان‌شناختی استفاده کرد.