زمینه و هدف: بیماریهای قلبی-عروقی شایعترین علت مرگومیر در بیشتر کشورهای جهان ازجمله ایران است. کاهش عوارض سکته قلبی و تطابق و سازگاری با آن نیازمند تعدیل برخی رفتارها و اصلاح سبک زندگی بیمار است. در این مطالعه از نظریه رفتار برنامهریزیشده استفاده شد تا مشخص شود که مداخله آموزشی بر اساس آین نظریه میتواند سبک زندگی بیماران سکته قلبی را تغییر دهد و میزان اثربخشی آن چقدر خواهد بود.
مواد و روشها: اینیک مطالعه کارآزمایی شاهددار تصادفی شده است که بر روی 80 نفر از بیماران دچار سکته قلبی در شهر بندرعباس انجام شد. بیماران به روش تخصیص تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. بیماران گروه آزمون در یک مداخله آموزشی 4 جلسهای منطبق با نظریه رفتار برنامهریزیشده شرکت نمودند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامهای مشتمل بر 3 بخش مشخصات فردی، پرسشنامه استاندارد سبک زندگی و پرسشنامه خودساخته مبتنی بر سازههای نظریه رفتار برنامهریزیشده بود. روایی آن با استفاده از روشهای روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از روشهای آزمون- بازآزمون و آلفای کرونباخ تعیین شد. قبل از مداخله، یک ماه و سه ماه بعد از اتمام مداخله آموزشی، پرسشنامهها به روش مصاحبه با بیماران تکمیل گردید. دادهها با استفاده از آزمونهای کایاسکوئر، RMANOVA و رگرسیون خطی چندگانه مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: میانگین سنی شرکتکنندگان (7/70 ± 51/5) سال و 67% آنان مرد بودند. در مراحل یک ماه و سه ماه پس از مداخله، نمرات سبک زندگی گروه آزمون افزایش معناداری را در مقایسه با گروه شاهد نشان داد (0/001 > p). همچنین در مراحل یک ماه و سه ماه پس از مداخله نمرات سازههای نظریه رفتار برنامهریزیشده (نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری درکشده، قصد رفتاری و رفتار) در گروه آزمون افزایش معناداری در مقایسه با گروه شاهد داشت (0/001 > p).
نتیجهگیری: برنامه آموزشی طراحیشده بر مبنای الگوی نظریه رفتار برنامهریزیشده قادر است نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری درکشده و قصد رفتاری بیماران سکته قلبی را در مورد اتخاذ سبک زندگی سالم تغییر داده و باعث بهبود تمامی ابعاد سبک زندگی بیماران دچار سکته قلبی شود. لذا پیشنهاد میگردد اثربخشی مداخلات آموزشی مبتنی بر این نظریه برای اصلاح سبک زندگی سایر بیماران نیز موردبررسی قرار گیرد.
Karimy T, Saffari M, Sanaeinasab H, Khalagi K, Hassan-Abadi M. Impact of Educational Intervention Based on Theory of Planned Behavior on Lifestyle Change of Patients with Myocardial Infarction. Iran J Health Educ Health Promot 2016; 3 (4) :370-380 URL: http://journal.ihepsa.ir/article-1-392-fa.html
کریمی طوبی، صفاری محسن، سنایی نسب هرمز، خلجی کاظم، حسن آبادی مهدی. تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامهریزیشده بر تغییر سبک زندگی بیماران دچار سکته قلبی. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 1394; 3 (4) :370-380