زمینه و هدف: یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان سرطان دهانه رحم است. با اینکه آزمایش پاپ­اسمیر به‌عنوان برنامه غربالگری مؤثری شناخته شده است، اما میزان استفاده از آن کم است. هدف این پژوهش، تبیین تعیین‌کننده‌های مؤثر بر مشارکت زنان در انجام آزمایش پاپ‌اسمیر بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی با یک رویکرد کیفی بود.

مواد و روش­ها: این مطالعه به روش کیفی با رویکرد تحلیل مضمون (تماتیک) در سال 1394 انجام شد. 30 نفر از زنان روستایی شهرستان سروآباد به‌صورت داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. نمونه‌گیری به‌صورت مبتنی بر هدف شروع شد و تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. مصاحبه‌های نیمه­ساختارمند به‌عنوان روش اصلی جمع‌آوری داده‌ها بود. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: بر اساس ادراک مشارکت‌کنندگان، بیشتر زنان خود را در معرض ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم نمی‌دیدند؛ اما شدت بیماری را درک کرده بودند. برخی از آنان نیز به درک کافی از مزایای انجام آزمایش نرسیده بودند و مشکلات مالی، ترس از جوابِ آزمایش و نبود آگاهی را از موانع انجام آزمایش نام می‌بردند؛ اما بیشتر مشارکت‌کنندگان اذعان نمی­کردند که از عهده انجام آزمایش برنمی‌آیند.

نتیجه‌گیری: عوامل متعددی در شرکت در غربالگری و انجام آزمایش پاپ‌اسمیر در زنان تأثیرگذار بودند. این عوامل شامل مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، نگرش، اعتقادات فرد، کمبود آگاهی، ترس و ... بودند. لذا یافته‌های پژوهش می‌تواند به مدیران و برنامه­ریزان حوزه سلامت کمک نماید تا در طراحی آموزش‌ها، از برنامه‌های آموزشی نظریه­ محور، کلاس‌های آموزشی چهره به چهره، مشاوره‌های تخصصی و سخنرانی روحانیون و افراد بانفوذ در جامعه و همچنین سایر الگوی‌های تغیر رفتاری متناسب استفاده کنند.

نوع مقاله: مطالعه پژوهشی.