ORAL HEALTH OF PRESCHOOL CHILDREN

The Effect of Educational Intervention in Changing Mothers^’ Attitudes, Perceived Self-Efficacy and Perceived Barriers Regarding Oral Health of Preschool Children

Mahboube Shirzad,¹ Mohammad Hossein Taghdisi,^2* Tahere Dehdari³ & Jamile Abolghasemi⁴

1. MSc. in Health Education, Dept. of Health Education and Health Promotion, School of Public Health, Iran University of Medical Sciences (IUMS), Tehran, Iran

*2. Professor in Health Promotion, Dept. of Health Education and Health Promotion, School of Public Health, IUMS, Tehran, Iran (Corresponding author) Tel: 0216704756 taghdisi.mh@gmail.com

3. Assistant Professor in Health Education, School of Public Health, IUMS, Tehran, Iran

4. Assistant Professor in Biostatistics, School of Public Health, IUMS, Tehran, Iran

ABSTRACT

Background and objective: Due to the necessity of oral health in the preschool children and incorrect beliefs of mothers and more perceived barriers to perform it, this research was performed to study the effect of education intervention in changing mothers^’ attitudes, perceived self-efficacy and perceived barriers regarding oral health of preschool children.

Methods: In this quasi-experimental study 120 female preschool children from district 7 of Tehran city were selected by one stage cluster sampling from each school and then their mothers were included in the study. A researcher-made questionnaire was designed and validated by researchers for assessing mothers’ self-efficacy, perceived barriers and attitudes regarding oral health among preschool children. Two test (intervention) and control groups completed the questionnaire before educational intervention. Based on the pre-test results the educational intervention was designed and implemented in 4 sessions (each 45 minutes) for mothers in test group. Both groups were followed up one month after the intervention and then completed questionnaires. Data was analyzed by independent sample t-tests and student’s t test for paired sample through SPSS16.

Results: Significant differences were observed in the mean score of attitude (p=0.001), perceived self-efficacy (p=0.011) and perceived barriers (p<0.0001) in the intervention group as compared to the control group.

Conclusion: Educational intervention may reduce perceived barriers to oral health among mothers having pre-school children regarding oral health and increase their perceived self-efficacy and positive attitude.

Paper Type: Research Article.

Keywords: Oral health, Preschool children, Self-efficacy, perceived barriers, Girls High School, Attitude, Tehran.

u Citation: Shirzad M., Taghdisi MH, Dehdari T, Abolghasemi J. The Effect of Educational Intervention in Changing Mothers’ Attitudes, Perceived Self-Efficacy and Perceived Barriers Regarding Oral Health of Preschool Children. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion. Falls 2015;3(3): [181-187].

بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی

تأثیر مداخله آموزشی بر نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده مادران در زمینه بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی

محبوبه شیرزاد،¹ محمدحسین تقدیسی،^2* طاهره دهداری³ و جمیله ابوالقاسمی⁴

1. کارشناسی ارشد آموزش بهداشت، گروه آموزش بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

*2. استاد ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران (نويسنده مسئول) تلفن: 02186704756 taghdisi.mh@gmail.com

3. استادیار آموزش بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

4. استادیار آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به لزوم رعایت بهداشت دهان و دندان در کودکان پیشدبستانی و وجود باورهای غلط مادران و موانع فراوان برای انجام آن، مطالعه مذکور با هدف تأثیر یک مداخله آموزشی بر تغییر نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده مادران برای بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی انجام گرفت.

مواد و روشها: در این مطالعه نیمهتجربی، 120 نفر از دختران پیشدبستانی منطقه 7 تهران با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای یک مرحلهای انتخاب و سپس مادران این کودکان وارد مطالعه شدند. يك پرسشنامه محققساخته جهت سنجش خودكارآمدي، موانع درکشده و نگرش والدين طراحي و سپس اعتباريابي شد. دو گروه (آزمون و کنترل) پرسشنامهها را قبل از مداخله تکمیل کردند. بر اساس یافتههای پیشآزمون، برنامه مداخله آموزشي طراحي و براي مادران گروه آزمون انجام پذیرفت. مداخله آموزشي در 4 جلسه 45 دقیقهای اجرا شد. پرسشنامه يك ماه پس از مداخله توسط دو گروه تکمیل گردید. دادهها توسط آزمونهای تي مستقل و تي زوجي از طریق SPSS16 تحليل شدند.

یافتهها: بين ميانگين نمره نگرش (001/0p=)، موانع درکشده (001/0p<) و خودكارآمدي درکشده (011/0p=) مادران گروه آزمون، بعد از مداخله تفاوت معناداري نسبت به گروه کنترل وجود داشت.

نتیجهگیری: مداخله آموزشي میتواند سبب كاهش موانع درکشده مادران براي رعايت بهداشت دهان و دندان در كودكان پیشدبستانی شده و خودكارآمدي و نگرشهای مثبت آنها را افزايش دهد.

نوع مقاله: مطالعه پژوهشی.

کلیدواژهها: بهداشت دهان و دندان، کودکان پیشدبستانی، خودكارآمدي، موانع درکشده، دبیرستان دخترانه، نگرش، تهران.

t استناد: شیرزاد م، تقدیسی م ح، دهداری ط، ابوالقاسمی ج. تأثیر مداخله آموزشی بر نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده مادران در زمینه بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. پاییز 1394؛3 (3): [181-187].

مقدمه

کودکان آیندهسازان جامعه هستند و تأمین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی، آیندهای بهتر را نوید میدهد. بنابراین، برای ارتقاء سلامت جامعه باید در جهت تأمین سلامت کودکان برنامهریزی گردد. برنامههای تأمین سلامتی در بزرگسالی تداوم یابد (1).

پوسیدگیهای دندانی یکی از بیماریهای مزمن رایج و عفونت دوران کودکی است (2)؛ شیوع آن نیز پنج برابر شیوع آسم است. در سراسر جهان، 60 تا 90% کودکان دبستانی از پوسیدگی دندان رنج میبرند (3). شاخص پوسیدگی دندانی طبق گـزارش سـازمان جهـاني بهداشـت در سـال ٢٠٠٣، در جهان ٢/٤ و در منطقه شرق مديترانه، کـه ايـران نيز در آن قرار دارد، 0/٢ اعلام گردیده است (4). آخرین نتایج بررسیهای وضعیت دهان و دندان کودکان 3 تا 6 سال نشان میدهد که کودکان ایرانی 3 سالگی خود را با حدود 2 دندان شیری پوسیده و 6 سالگی خود را با 5 دندان شیری پوسیده سپری میکنند (5). از هر چهار کودک پیشدبستانی در ایالاتمتحده یک نفر به پوسیدگی دندان مبتلا است (6).

عادات مراقبت از دندان در کودکان بسیار تأثیرپذیر از عادات والدین است و نگرشها و باورهای والدین در زمینه بهداشت و دندان بر نحوه مراقبتهای دهانی کودکان بسیار تأثیرگذار است (7). تأثیر باور والدین بهخصوص مادران به تواناییشان به انجام مراقبتهای دهان و دندان در مطالعات مختلف مورد تأکید قرارگرفته است (8-9). مادران بهعنوان کلید اصلی ارتقاء و بهبود بهداشت دهان و دندان کودکان خود مطرح بوده و مشارکت آنان در برنامه بهداشت دهان و دندان کودکان، میزان پوسیدگیهای دندانی کودکان را کاهش میدهد (10). به دلیل برخوردار نبودن کودکان از مهارتهای شناختی و عملکردی در مسواک زدن صحیح، توصیه میگردد که والدین حداقل تا رسیدن کودک به سن مدرسه و رعایت بهداشت دهان و دندان به او کمک کنند (11).

موانع درکشده و خودکارآمدی از مهمترین پیشبینی کنندههای رفتار مسواک زدن هستند (12). مطالعات نشان دادهاند که برای رعایت بهداشت دهان و دندان در کودکان پیشدبستانی، موانع مختلفی مانند هزینههای بالا، خودکارآمدی کم، ترس، باورهای غلط در مورد ترمیم دندانهای شیری، همکاری نکردن و نداشتن وقت برای مراقبتهای دندانی وجود دارد (13-14).

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر یک مداخله آموزشی بر تغییر نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده مادران برای بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی در منطقه 7 تهران (ازنظر اجتماعی-اقتصادی منطقه 7 یک منطقه متوسط به شمار میرود) انجام گرفت تا گامی در جهت ارتقای بهداشت دهان و دندان مادران و کودکان باشد.

مواد و روشها

این پژوهش یک مطالعه نیمهتجربی شاهددار است که با هدف تعیین تأثیر یک مداخله آموزشی بر تغییر نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده مادران در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان پیشدبستانی انجام گردید.

نمونهگیری به روش نمونهگیری خوشهای یک مرحلهای صورت پذیرفت. از بین 18 دبستان دخترانه پیشدبستانی منطقه 7 تهران، 4 مدرسه بهصورت تصادفی انتخاب گردید. در این 4 دبستان درمجموع 120 کودک در مقطع پیشدبستانی مشغول به تحصیل بودند. بهصورت تصادفی 2 دبستان جهت مداخله بهعنوان گروه آزمون و 2 دبستان جهت گروه کنترل تعیین شد. سپس مادران این کودکان وارد مطالعه شدند. معیارهای ورود مادران به مطالعه حاضر شامل موافقت برای ورود به مطالعه و داشتن کودک دختر پیشدبستانی مشغول به تحصیل در این مدارس بود. برای تعیین خوشه از فرمول زیر استفاده گردید.

در اين پژوهش از پرسشنامه محققساخته که روایی و پایایی آن موردبررسی قرار گرفت، استفاده شد. پرسشنامه جهت سنجش سازههای نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده به ترتیب شامل 9، 10 و 11 سؤال با مقیاس لیکرت پنج گزینهای بود. سؤالات اولیه پرسشنامه با مروری بر مطالعات و انجام بحثهای گروهی با مخاطبان هدف طراحی شد. سپس جهت سنجش روایی پرسشنامه از روش کمی سنجش روایی محتوایی توسط پانل متخصصان (شامل 10 نفر متخصص آموزش بهداشت و 3 نفر دندانپزشک) استفاده گردید و طی آن شاخص روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی محاسبه شد. بر طبق جدول لاوشه، سؤالات دارای شاخص روایی محتوایی کمتر از 70/0 و نسبت روایی محتوایی کمتر از 54/0 از مطالعه حذف شدند. میزان پایایی پرسشنامه با دو روش سنجش آزمون مجدد (بر روی 20 مادر کودک پیشدبستانی جدا از نمونههای موردمطالعه، با فاصله 2 هفته) و آلفای کرونباخ سنجیده شد و طی آن ضریب همبستگی بهدستآمده برای سازه نگرش (001/0p=، 87/0r=)، خودکارآمدی (001/0p=، 91/0r=) و موانع درکشده (001/0>p، 88/0r=) بود.

بر اساس نتایج پیشآزمون دو گروه، مداخله آموزشی طراحی و برای گروه آزمون اجرا شد. مداخله آموزشي در 4 جلسه 45 دقیقهای اجرا شد. در جلسه اول، اهمیت بهداشت دهان و دندان و اهمیت دندانهای شیری، در جلسه دوم، راههای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان و نگرشهای مادران (مثل ایفای نقش) و در جلسه سوم و چهارم مشارکت و نقش والدین در بهداشت دهان و دندان کودکان و چگونگی افزایش خودکارآمدی (مثل تجارب جانشینی یا عملی نشان دادن مسواکزدن) و کاهش موانع ارتقای آن مطرح گردید. برای گروه کنترل در حین انجام طرح هیچ مداخلهای انجام نشد.

یک ماه پس از مداخله، دو گروه پرسشنامههای مربوطه را تکمیل نمودند. دادههای جمعآوریشده از دو مرحله پیشآزمون و پسآزمون با استفاده از نرمافزار SPSS16 تحلیل شدند. نرمال بودن توزیع دادهها بهوسیله آزمون کولمروف-اسمیرونف انجام شد. برای مقایسه وجود تفاوت معنادار بین دو گروه ازنظر میانگین نمره نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده در مرحله قبل و بعد از آزمون از آزمون تی مستقل استفاده شد. برای مقایسه وجود تفاوت معنادار در هر گروه ازنظر میانگین نمره نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده در مرحله قبل و بعد از آزمون از آزمون تی زوجی استفاده شد. برای بررسی وجود تفاوت معنادار بین متغیرهای جمعیت شناختی کیفی از آزمون کایاسکوئر و فیشر استفاده شد. سطح معناداری در مطالعه حاضر کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

در ابتدا، مجوز انجام تحقیق از وزارت آموزشوپرورش کل تهران و منطقه 7 آموزشوپرورش گرفته شد. پس از ورود به دبستانهای تعیینشده و معرفی خود و توضیح نحوه کار در آن مدارس به مسئول ذیربط، پرسشنامهها توسط والدین کودکان پیشدبستانی تکمیل شد (مرحله پیشآزمون).

یافتهها

میانگین (انحراف معیار) سن مادران کودکان مورد و شاهد، به ترتیب، برابر (09/5±)9/34 و (54/6±)9/36 بود؛ که بین این میانگینها تفاوت معناداری دیده نشد (10/0=p). سایر مشخصات جمعیتشناختی دو گروه و عدم وجود تفاوت معنادار بین آنها در جدول 1 نشان دادهشده است. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات نگرش، خودکارآمدی و موانع رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان گروه مداخله و کنترل قبل از مداخله اختلاف معنادار وجود نداشت، ولی بعد از مداخله، این اختلاف معنادار شد (جدول 2). نتایج نشان داد که میانگین نمره نگرش، خودکارآمدی و موانع درکشده در گروه آزمون قبل از مداخله آموزشی نسبت به قبل از مداخله افزایشیافته است، ولی در گروه کنترل تغییری نکرده بود (جدول 3).

جدول 1. مشخصات جمعیتشناختی مادران دو گروه آزمون و کنترل

متغیر		گروه آزمون			گروه کنترل			p. value
		تعداد		درصد	تعداد	درصد
تعداد فرزندان	1	32	56		27		48	954/0
	2	22	38		19		34
	>2	3	5		10		18
رتبه تولد فرزند	1	41	74		34		60	454/0
	2	12	22		14		24
	>2	2	4		9		16
وضعیت تأهل مادران	متأهل	54	95		53		91	717/0
	بیوه	3	5		5		7
میزان تحصیلات مادران	غیردانشگاهی	25	44		21		36	402/0
	دانشگاهی	32	56		37		64
تحصیلات پدر	غیردانشگاهی	31	54		29		50	708/0
	دانشگاهی	26	46		28		49
میزان درآمد خانواده (میلیون)	کمتر از 1	9	16		10		19	942/0
	1-2	34	62		32		60
	2 +	12	22		11		21
شغل مادر	کارمند	13	23		13		22	935/0
	خانهدار	38	67		40		70
	سایر	6	10		5		6
شغل پدر	کارمند	25	45		20		36	337/0
	آزاد	28	50		29		52
	سایر	3	5		7		12

*معنادار 05/0 p<

جدول 2. مقایسه میانگین نمرات متغیرهای وابسته بین دو گروه آزمون و کنترل، قبل و بعد از مداخله

متغیرها	گروه قبل از مداخله		p. value آزمون تی مستقل	گروه بعد از مداخله		p. value آزمون تی مستقل
	آزمون	کنترل		آزمون	کنترل
نگرش	34/3±66/42	69/29±81/42	968/0	26/1±13/44	11/3±20/43	^* 027/0
خودکارآمدی	08/6±01/43	95/5±33/43	770/0	51/4±85/44	98/5±98/42	^* 05/0
موانع	58/8±15/42	06/11±19/36	328/0	10/9±42/34	77/10±23/36	^* 001/0

*معنادار 05/0 p<

جدول 3. مقایسه میانگین نمرات متغیرهای وابسته در هر گروه به تفکیک، قبل و بعد از مداخله

متغیرها	گروه مداخله		p. value آزمون تی زوجی	گروه کنترل		p. value آزمون تی زوجی
	قبل	بعد		قبل	بعد
نگرش	34/3±66/42	26/1±13/44	^*001/0	69/29±81/42	11/3±20/43	374/0
خودکارآمدی	08/6±01/43	51/4±85/44	^*011/0	95/5±33/43	98/5±98/42	705/0
موانع	58/8±15/42	10/9±42/34	^*0001/0>	06/11±19/36	77/10±23/36	984/0

*معنادار 05/0 p<

بحث

نتایج مطالعه نشان داد که میانگین نمره نگرش مادران گروه آزمون در مرحله بعد از مداخله افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل داشت. در بررسي ماهجبین و همكاران (15) در هند نشان داده شد که بین نگرش مثبت مادران نسبت به بهداشت دهان و دندان كودكان با شيوع پوسيدگي دندان شيري، رابطه معناداري وجود دارد. بررسي ديگري در اسپانيا نشان داد که مادراني كه نگرش مثبت به بهداشت دهان و دندان داشتند، بهطور فعالانه در مسواكزدن کودکانشان كمك میکردند (16). ازآنجاکه نگرش یکی از عوامل مستعد کننده برای شروع و تداوم رفتارهای بهداشتی است و با انجام رفتار رابطه دارد، نگرش مثبت مادران میتواند یک نقطه قوت در زمینه ارتقاء بهداشت دهان و دندان کودکان باشد. لذا جهت کاهش پوسیدگی دندانهای شیری و افزایش رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان باید تأکید عمدهای بر بهبود نگرشهای مادران از طریق آموزش آنها صورت گیرد.

نتایج مطالعه نشان داد که میانگین نمره خودکارآمدی مادران گروه آزمون در مرحله بعد از مداخله افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل داشت. مادران پس از مداخله آموزشي بيشتر از قبل احساس توانايي انجام رفتارها را پيدا نمودند. مطالعه فیلارسون و همکاران (17) نیز همسو با یافته پژوهش مبنی بر اینکه افزایش خودکارآمدی مادران میتواند سبب افزایش بهداشت دهان و دندان کودکان گردد میباشد. خودکارآمدی از قویترین پیشگوییکنندههای تغییر رفتار است و معمولاً افرادی که از خودکارآمدی بالاتری برخوردار باشند، بیشترین تغییر رفتار را نشان میدهند. مادران به دلیل مشارکت و نقش فعال در آموزش بهداشت دهان و دندان به کودکان خود نیاز به خودکارآمدی بالا دارند. در تبیین این یافتهها میتوان گفت که آموزش بر خودکارآمدی مادران تأثیر مثبتی داشته است که این نیز بهنوبه خود میتواند تأثیر به سزایی در جهت افزایش بهداشت دهان و دندان کودکان آنان داشته باشد.

نتایج مطالعه نشان داد که میانگین نمره موانع درکشده مادران گروه آزمون در مرحله بعد از مداخله کاهش معناداری نسبت به گروه کنترل داشت. مطالعه حاضر نشان داد که همکاری نکردن کودک و نداشتن وقت کافی از موانع تأثیرگذار در مسواک زدن دندان کودکان توسط والدین بوده است. عامل نداشتن وقت برای مراقبتهای دندان کودکان و همکاری نکردن کودک در سایر مطالعات نیز بهعنوان موانع عمده گزارششده است (14،18). محبی و همکاران (19) نیز گزارش کردند که 59% مادران فاقد مهارتهای لازم برای مسواک زدن درست کودکانشان هستند. این یافته به اهمیت توجه به ارائه راهکارهای مناسبی و راهبردهای مقابله با این موانع در فرصتهای آموزشی تأکید میکند.

یافتههای مطالعه حاضر ضرورت اجرای مداخلات آموزشی برای ارتقای بهداشت دهان و دندان کودکان قبل از سنین مدرسه توسط والدین بخصوص مادر را نشان میدهد.

از محدودیتهای مطالعه حاضر، مطالعه نداشتن مادران دارای دانشآموز پسر بود. محدودیت دیگر مطالعه مدارس پیشدبستانی در منطقه 7 تهران بود. پیشنهاد میشود مطالعه مشابه در سایر نقاط شهر تهران و دیگر شهرها و روستاهای ایران انجام شود.

نتیجهگیری: مداخله آموزشي میتواند سبب كاهش موانع درکشده مادران براي رعايت بهداشت دهان و دندان در كودكان پیشدبستانی شده و خودكارآمدي و نگرشهای مثبت آنها را افزايش دهد.

سپاسگزاری

این مقاله قسمتی از طرح پژوهشی پایاننامه دوره کارشناسیارشد تحت عنوان «تعیین تأثیر یک مداخله بر مبنای الگوی آلبانیایی ارتقاء سلامت برافزایش رعایت بهداشت دهان و دندان در کودکان پیشدبستانی» بود که با حمایت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 94 با کد 25825-27-01-94 اجرا گردیده است. از مسئولین، دانشآموزان و مادران دانشآموزان مدارس منطقه 7 که کمال همکاری را داشتهاند نیز تشکر و قدردانی به عمل میآید.

References

1. Abanto J, Carvalho TS, Mendes FM, Wanderley MT, Bönecker M, Raggio DP. Impact of oral diseases and disorders on oral health‐related quality of life of preschool children. Community dentistry and oral epidemiology. 2011;39(2):105-14.

Abstract/FREE Full Text

2. Petersen PE. The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century–the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community dentistry and oral epidemiology. 2003;31(s1):3-24.

Abstract/FREE Full Text

3. Tian Y, Robinson JD. Media Complementarity and Health Information Seeking in Puerto Rico. Journal of health communication. 2014;19(6):710-20.

Abstract

4. Oral health topic World Health Organization: WHO2015 [cited 2015 Sunday, June 14]. Available from: http://www.who.int/topics/oral_health/en/.

Abstract/FREE Full Text

5. Organization WH. Report on the intercountry meeting of oral health focal points, Isfahan, Islamic Republic of Iran, 31 May–2 June 2011. 2011.

Abstract/FREE Full Text

6. Mattheus D. Efficacy of Oral Health Promotion in Primary Care Practice during Early Childhood: Creating Positive Changes in Parent's Oral Health Beliefs and Behaviors. Oral health and dental management. 2014;13(2):316-9.

Abstract

7. Kwan SY, Petersen PE, Pine CM, Borutta A. Health-promoting schools: an opportunity for oral health promotion. Bulletin of the World Health organization. 2005;83(9):677-85.

Abstract/FREE Full Text

8. Scambler S, Klass C, Wright D, Gallagher JE. Insights into the oral health beliefs and practices of mothers from a north London Orthodox Jewish community. BMC oral health. 2010;10(1):14.

Abstract/FREE Full Text

9. Cinar AB, Tseveenjav B, Murtomaa H. Oral health-related self-efficacy beliefs and toothbrushing: Finnish and Turkish pre-adolescents' and their mothers' responses. Oral health & preventive dentistry. 2008;7(2):173-81.

Abstract

10. Wagner Y, Greiner S, Heinrich‐Weltzien R. Evaluation of an oral health promotion program at the time of birth on dental caries in 5‐year‐old children in Vorarlberg, Austria. Community dentistry and oral epidemiology. 2014;42(2):160-9.

Abstract/FREE Full Text

11. Filstrup SL, Briskie D, Da Fonseca M, Lawrence L, Wandera A, Inglehart M. Early childhood caries and quality of life: child and parent perspectives. Pediatric dentistry. 2003;25(5):431-40.

Abstract/FREE Full Text

12. Buglar ME, White KM, Robinson NG. The role of self-efficacy in dental patients’ brushing and flossing: testing an extended Health Belief Model. Patient Education and Counseling. 2010;78(2):269-72.

Abstract/FREE Full Text

13. Vignarajah S. Oral health knowledge and behaviours and barriers to dental attendance of school children and adolescents in the Caribbean island of Antigua. International dental journal. 1997;47(3):167-72.

Abstract

14. Huebner CE, Riedy CA. Behavioral determinants of brushing young children's teeth: implications for anticipatory guidance. Pediatric dentistry. 2010;32(1):48.

Abstract/FREE Full Text

15. Mahejabeen R, Sudha P, Kulkarni S, Anegundi R. Dental caries prevalence among preschool children of Hubli: Dharwad city. Journal of Indian Society of Pedodontics and Preventive Dentistry. 2006;24(1):19.

Abstract/FREE Full Text

16. Smyth E, Caamaño F. Factors related to dental health in 12-year-old children: a cross-sectional study in pupils. Gaceta Sanitaria. 2005;19(2):113-9.

Abstract/FREE Full Text

17. Finlayson TL, Siefert K, Ismail AI, Sohn W. Maternal self‐efficacy and 1–5‐year‐old children's brushing habits. Community Dentistry and Oral Epidemiology. 2007;35(4):272-81.

Abstract/FREE Full Text

18. Bracksley S, Dickson-Swift V, Anderson K, Gussy M. An Exploration of Mothers' Perceptions About Dental Health. Journal of Theory and Practice of Dental Public Health. 2013;1(1).

Abstract

19. Mohebbi SZ, Virtanen JI, Murtomaa H, VAHID‐GOLPAYEGANI M, Vehkalahti MM. Mothers as facilitators of oral hygiene in early childhood. International Journal of Paediatric Dentistry. 2008;18(1):48-55.

Abstract/FREE Full Text