زمینه و هدف: تصادفات جادهای یکی از علل مهم مرگومیر و ناتوانی جسمی در جهان است. هدف این مطالعه پیشبینی رفتارهای ایمن رانندگی در چارچوب نظریه رفتار برنامهریزیشده در رانندگان کامیون پایانه بار شهر بندرعباس بود.
مواد و روشها: این مطالعه مقطعی بر روی 240 نفر از رانندگان کامیون مراجعهکننده به پایانه بار بندرعباس در بهار سال 92 به روش نمونهگیری آسان انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامهای با ویژگیهای جمعیتشناختی و سازههای نظریه رفتار برنامهریزیشده و پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر بود. بهمنظور پیشبینی رفتارهای ایمن رانندگی در چارچوب نظریه رفتار برنامهریزیشده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شد. یافتهها: میانگین سن رانندگان مورد بررسی 38/3 سال با انحرافمعیار 9/8بود. رانندگان بهطور میانگین 13/8 سال سابقه رانندگی با کامیون داشتند. تجزیهوتحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که نگرش و کنترل رفتاری درکشده، پیشبینیکننده قصد انجام رفتارهای ایمن رانندگی میباشند (R2=./21 F=21 ,p<./001). رانندگانی که نگرش مثبت و کنترل رفتاری درکشده بالاتری داشتند، احتمال قصد انجام رفتارهای ایمنتر رانندگی بیشتر بود. تجزیهوتحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که قصد انجام رفتارهای ایمنِ رانندگی و کنترل رفتاری درکشده، پیشبینیکننده رفتارهای ایمن در رانندگی است (R2=./15 F=21 ,p<./001). رانندگانی که قصد بالاتر و کنترل رفتاری درکشده بیشتری داشتند، احتمال انجام رفتارهای ایمن رانندگی در آنها بیشتر بود.
نتیجهگیری: نگرش و کنترل رفتاری درکشده، پیشبینیکننده رفتارهای ایمن است. لذا طراحی برنامههای مداخلهای بر پایه ارتقاء نگرش و کنترل رفتاری درکشده در رانندگان توصیه میشود.
Ashoogh M, Aghamolaei T, Ghanbarnejad A, Tajvar A. Utilizing the theory of planned behavior to Prediction the safety driving behaviors in truck drivers in Bandar Abbas 1392 . Iran J Health Educ Health Promot 2013; 1 (3) :5-14 URL: http://journal.ihepsa.ir/article-1-56-fa.html
آشوغ مسعود، آقاملایی تیمور، قنبرنژاد امین، تاجور عبدالحمید. کاربرد نظریه رفتار برنامهریزیشده برای پیشبینی رفتارهای ایمن رانندگی در رانندگان کامیون. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 1392; 1 (3) :5-14