زمینه و هدف: سالانه صدها میلیون نفر از مردم جهان از حوادث و بلایای طبیعی و انسان‌ساخت متأثر می‌شوند و حدود ۸۰ درصد از این افراد را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. زنان و دختران به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در برابر بلایا از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار هستند. بدین منظور مطالعۀ حاضر با هدف بررسی تأثیر آوارگی بر سلامت روانی و اجتماعی زنان صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: این پژوهش مروری ـ تحلیلی است که از طریق جستجوی مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی SID, Magiran وIrandoc و پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی Web of Science، Scopus، Pubmed، Google Scholar و با استفاده از کلیدواژههای آسیب‌پذیری روانی، سلامت روان، زنان در بلایا، آوارگان، حوادث و بلایا و ترکیبات احتمالی آنها بررسی شد. یافته‌ها: باتوجه به نیازهای متفاوت زنان در بلایا از جمله محرومیت‌ها در دسترسی به خدمات سلامت، مراقبت‌های بارداری و نگرانی‌های خاص بهداشتی، اجبار در تغذیۀ کودکان و احتمال خشونت جنسی و ابتلا به بیماری‌های منتقلۀ جنسی، وابستگی عاطفی و اقتصادی، مشکل در تعاملات اجتماعی زنان، آسیب‌پذیری این گروه در شرایط آوارگی را می‌توان در ابعاد پنج‌گانۀ ۱) سلامت ۲) خودمراقبتی ۳) وضعیت معیشت ۴) سرمایۀ اجتماعی و ۵) حمایت اجتماعی طبقهبندی کرد. نتیجه‌گیری:در حوادث و بلایا موانع فرهنگی، مشکلات تهدیدکنندۀ سلامت جسمی و همچنین موانع ارتباطی و تکلم به زبان کشور میزبانو مشکلات اجتماعی و اقتصادی مهم‌ترین چالش‌های زنان هستند که منجر به ایجاد اختلالات روانی می‌شوند. بنابراین بایستی برنامه‌های پیشگیری، آمادگی و پاسخ مبتنی بر نیازها و چالش‌های زنان و با مشارکت آنها طراحی شده و حمایت سیاسی و اقتصادی کافی از جانب دولت‌ها و سازمان‌های درگیر به این برنامه‌ها اختصاص داده شود.
Jahangiri K, Tabatabaee S, Yousefian S. View of Mental and Social Health of Refugee Women in the Third Millennium: The big National and International Challenge . Iran J Health Educ Health Promot 2018; 6 (2) :134-146 URL: http://journal.ihepsa.ir/article-1-857-fa.html
جهانگیری کتایون، طباطبایی شهناز، یوسفیان شیوا. سیمای سلامت روانی و اجتماعی زنان آواره در هزارۀ سوم: چالش بزرگ جامعۀ ملی و بین‌المللی. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 1397; 6 (2) :134-146
